Έλλείματα, πλεονάσματα ταμείου και φορολογικές συνέπειες.

Καλησπέρα , 
Θα ήθελα να γνωρίζω τις επιπτώσεις (της εταιρείας) στην περίπτωση της διαφοράς του ταμείου της 
επιχείρησης 
α) Περίπτωση αρνητικού ταμείου
β)Περίπτωση θετικού ταμείου (αλλά μη υπαρκτού σε τυχόν καταμέτρηση)
Επιπλέον ανάλογα της απαντήσεως των θεμάτων α και β τι επιπτώσεις έχουν 
1)τα φυσικά πρόσωπα ,εταίροι ,μέτοχοι ή μεριδιούχοι των εταιρειών ?
2)τα νομικά πρόσωπα με συμμετοχή στίς παραπάνω εταιρείες ?
Και τέλος εάν αυτές οι επιπτώσεις διαφοροποιούνται ή ενεργοποιούνται απο το είδος του ελέγχου ? πχ προληπτικού , μερικού , τακτικού.....

 Απάντηση:
 Σύμφωνα με το άρθρο 23 παρ. 1 του Ν. 4174/2013 περί Κ.Φ.Δ., σχετικά με τις εξουσίες τις φορολογικής διοίκησης, ορίζεται ότι:

«Η Φορολογική Διοίκηση έχει την εξουσία να επαληθεύει, να ελέγχει και να διασταυρώνει την εκπλήρωση των φορολογικών υποχρεώσεων εκ μέρους του φορολογούμενου, την ακρίβεια των φορολογικών δηλώσεων που υποβάλλονται σε αυτήν και να επιβεβαιώνει τον υπολογισμό και την καταβολή του οφειλόμενου φόρου, διενεργώντας έλεγχο σε έγγραφα, λογιστικά στοιχεία και στοιχεία γνωστοποιήσεων και παρόμοιες πληροφορίες, θέτοντας ερωτήσεις στον φορολογούμενο και σε τρίτα πρόσωπα, ερευνώντας εγκαταστάσεις και μέσα μεταφοράς που χρησιμοποιούνται για τη διενέργεια επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, σύμφωνα με τις διαδικασίες και χρησιμοποιώντας μεθόδους που προβλέπονται στον Κώδικα».

    Με βάση τα ανωτέρω και τα ερωτήματά σας, θεωρούμε ότι:

1. Αρνητικό ταμείο λαμβάνεται από την φορολογική αρχή ως αγορά αγαθών ή πραγματοποίηση δαπανών χωρίς την ζήτηση – λήψη φορολογικού στοιχείου, ή ανάληψη ποσού από εταίρο – μέτοχο χωρίς εγγραφή κ.α.. Σύμφωνα με το άρθρο 13 του ιδίου νόμου, ορίζεται ότι: «Κάθε πρόσωπο με εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα υποχρεούται να τηρεί αξιόπιστο λογιστικό σύστημα και κατάλληλα λογιστικά αρχεία σύμφωνα με τα λογιστικά πρότυπα που προβλέπονται στην ελληνική νομοθεσία, για τη σύνταξη των χρηματοοικονομικών καταστάσεων και άλλων πληροφοριών σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία. Για την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος νόμου, το λογιστικό σύστημα και τα λογιστικά αρχεία εξετάζονται ως ενιαίο σύνολο και όχι αποσπασματικά τα επιμέρους συστατικά τους, σε ό,τι αφορά την αξιοπιστία και την καταλληλότητά τους». Η μη τήρηση των ανωτέρω, επιφέρει αφενός μεν πρόστιμο σύμφωνα με το άρθρο 54 του Ν. 4174/2013περί Κ.Φ.Δ.(δηλ 2.500,00 ευρώ) αφετέρου δε, πρόσθεση του χρηματικού ελλείματος στα ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης, ως αποκρυβείσα φορολογητέα ύλη. Αν το αρνητικό ταμείο αφορά χρήσεις έως και την 31/12/2013 που ελέγχονται με βάση τις διατάξεις του Ν. 2238/1994, πιθανώς αν η διαφορά είναι μεγάλη, να οδηγήσει σε ανεπάρκεια ή ανακρίβεια των τηρηθέντων βιβλίων και προσδιορισμό του αποτελέσματος εξωλογιστικά.

2. Περίπτωση θετικού ταμείου με την μη ύπαρξη των ρευστών διαθεσίμων στην επιχείρηση, προκύπτει μόνο από καταμέτρηση του ταμείου και συνεπώς μόνο από προληπτικό έλεγχο. Μπορεί να σημαίνει και πάλι αγορές ή δαπάνες χωρίς την λήψη φορολογικού στοιχείου, ή ακόμα εικονική αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου κ.α.. Σε κάθε περίπτωση, αποτελεί παράβαση του άρθρου 13 του Ν. 4174/2013 και επιβάλλεται πρόστιμο σύμφωνα με το άρθρο 54 του ιδίου νόμου

3. Τα νομικά πρόσωπα με συμμετοχή σε εταιρεία με τις παραπάνω φορολογικές παραβάσεις δεν έχουν κάποια άμεση φορολογική επίπτωση, εκτός αν αποδειχθεί ότι συμμετείχαν στην σχετική διαδικασία (περίπτωση εικονικής συμμετοχής σε αύξηση κεφαλαίου κλπ).

4. Είναι συνηθισμένη πλέον προσέγγιση της φορολογικής διοίκησης σε περίπτωση που υφίστανται φορολογικές παραβάσεις στην εταιρεία που έχουν σχέση με τα φυσικά πρόσωπα, να εκδίδεται εντολή ελέγχου προς τα φυσικά πρόσωπα εταίροι/μέτοχοι με την χρήση των έμμεσων τεχνικών ελέγχου, σύμφωνα με το άρθρο 27 του Ν. 4174/2013 περί Κ.Φ.Δ. «Με τις ως άνω τεχνικές μπορούν να προσδιορίζονται τα φορολογητέα εισοδήματα των φορολογουμένων, τα ακαθάριστα έσοδα, οι εκροές και τα φορολογητέα κέρδη των υπόχρεων βάσει των γενικά παραδεκτών αρχών και τεχνικών της ελεγκτικής».

5. Το είδος του ελέγχου δεν έχει διαφοροποίηση ως προς τις επιπτώσεις στην επιχείρηση και στα μετέχοντα φυσικά πρόσωπα.

6.Σε υπόθεση που έκρινε πρόσφατα η ΔΕΔ (ΔΕΔ Θ 212/2021 Έλλειμμα ταμείου και προσθήκη αυτού ως λογιστική διαφορά) έκρινε ορθώς βάσει του άρθρου 28 παρ. 2 του ν. 3296/2004 ότι:

«Κατά τους διενεργούμενους σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις φορολογικούς ελέγχους επί επιτηδευματιών με βιβλία Γ' κατηγορίας του Κ.Β.Σ., διενεργείται υποχρεωτικώς έλεγχος ταμείου και αξιογράφων, ο οποίος και προηγείται των λοιπών ελεγκτικών επαληθεύσεων. Σε περιπτώσεις διαπίστωσης αρνητικών ή θετικών διαφορών με βάση τον παραπάνω έλεγχο, οι διαφορές αυτές, πέραν των λοιπών συνεπειών και ανεξαρτήτως της προέλευσής τους, προστίθενται ως διαφορές καθαρών κερδών και παράλληλα προσαυξάνουν τα ακαθάριστα έσοδα του υπόχρεου, προκειμένου τα έσοδα αυτά να ληφθούν υπόψη για τον προσδιορισμό των φόρων, τελών και εισφορών στις λοιπές φορολογίες» [π.χ. ΦΠΑ].

7.Το έλλειμμα του ταμείου δεν αποτελεί πάντα αντικείμενο επιβολής ΦΠΑ. Ωστόσο, δεν γεννάται θέμα στις περιπτώσεις που ο έλεγχος τεκμηριώσει ότι το έλλειμμα οφείλεται στην απόκρυψη εσόδων που υπάγονται σε ΦΠΑ, στην περίπτωση αυτή θα καταλογιστεί ο αναλογούν ΦΠΑ, όμως επειδή κάθε διαφορά του ταμείου δεν αφορά απόκρυψη εσόδων, ο έλεγχος οφείλει να τεκμηριώσει την πηγή διαφοράς του ταμείου και να ενεργήσει σύμφωνα με το άρθρο 64 του ν.4174/2013 που ορίζεται ότι «Η φορολογική διοίκηση έχει την υποχρέωση να παρέχει σαφή, ειδική και επαρκή αιτιολογία για τη νομική βάση, τα γεγονότα και τις περιστάσεις που θεμελιώνουν την έκδοση πράξεως και προσδιορισμό φόρου».

Τα παραπάνω σε συνδυασμό με τις έμμεσες τεχνικές ελέγχου που εφαρμόζονται πλέον κατά τους φορολογικούς ελέγχους , θεωρώ ότι μπορεί να δημιουργήσουν τεράστιο πρόβλημα στις επιχειρήσεις.