Οικονομικές καταστάσεις με χρήση αριθμοδεικτών και ταμειακές ροές

                                                                               Tου Γεώργιου Σαρδέλη- Συμβούλου επιχειρήσεων

Α. Οικονομικές καταστάσεις και αριθμοδείκτες
Κάθε χρόνο και με τη λήξη της διαχειριστικής χρήσης της περιόδου, σύμφωνα με την εμπορική και φορολογική νομοθεσία, συντάσσονται από τα λογιστήρια οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις των επιχειρήσεων, οι οποίες είναι:
• Ο Ισολογισμός
• Τα Αποτελέσματα Χρήσεως
• Ο Πίνακας Διάθεσης Αποτελεσμάτων
• Το Προσάρτημα

Για τη σύνταξη των παραπάνω καταστάσεων εφαρμόζονται οι παρακάτω λογιστικές αρχές:
• Η λογιστική αρχή της τιμής κτήσεως των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης
• Η λογιστική αρχή των εξόδων και των εσόδων της επιχείρησης
• Η λογιστική αρχή της αυτοτέλειας των χρήσεων
Ο ρόλος της Λογιστικής τελειώνει με την κατάρτιση των χρηματοοικονομικών αυτών καταστάσεων και με τη σύνταξη κυρίως του Ισολογισμού.

Ισολογισμός
Ο ισολογισμός είναι μια περίληψη της περιουσίας της επιχείρησης (μία φωτογραφία) και μας δείχνει τις απαιτήσεις και τις υποχρεώσεις που έχει η επιχείρηση σε μία δεδομένη στιγμή (31/12) και περιλαμβάνει δύο σκέλη: το Ενεργητικό, όπου υπάρχουν όλα εκείνα τα περιουσιακά στοιχεία που έχει η επιχείρηση για να πετύχει τους στόχους της και το Παθητικό, όπου υπάρχουν όλα εκείνα τα στοιχεία που οφείλει η επιχείρηση κυρίως προς τον επιχειρηματία (Κεφάλαιο) και σε τρίτους (Υποχρεώσεις).
Η εταιρεία πρέπει να αποπληρώσει όλα αυτά που έχει είτε δανειζόμενη από τρίτους είτε παίρνοντας χρήματα από τους μετόχους. Στην ουσία υπάρχουν οι παρακάτω εξισώσεις του Ενεργητικού και του Παθητικού.

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ (Ε) = ΠΑΓΙΟ + ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ
ΠΑΘΗΤΙΚΟ (Π) = ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ + ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΡΙΤΩΝ
ΚΑΘΑΡΗ ΘΕΣΗ = ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ - ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΡΙΤΩΝ

Κεφάλαιο Κίνησης
Η επιχείρηση για να εκπληρώσει τους σκοπούς της και να διασφαλίσει την απρόσκοπτη και χωρίς προβλήματα λειτουργία της, πρέπει να έχει επάρκεια κεφαλαίου κίνησης. Δηλαδή το κεφάλαιο κίνησης αποτελεί τη ρευστότητα αυτής. Όταν υπάρχει επάρκεια κεφαλαίου κίνησης, μπορεί να:
• Εξοφλεί άμεσα τις υποχρεώσεις της
• Είναι σταθερή η πιστοληπτική της πολιτική
• Διαθέτει ικανά αποθέματα εμπορευμάτων - προϊόντων
• Έχει άμεσες δυνατότητες προμήθειας πρώτων υλών και εμπορευμάτων από προμηθευτές και σε καλύτερες τιμές
• Ανταπεξέρχεται με επιτυχία σε περιόδους οικονομικών κρίσεων
• Κάνει επιτυχή ταμειακό προγραμματισμό εισπράξεων και πληρωμών
Η διαφορά του Κυκλοφορούντος Ενεργητικού (Αποθέματα, Απαιτήσεις, Χρεόγραφα, Διαθέσιμα) και των Βραχυπρόθεσμων Υποχρεώσεων (Προμηθευτές, Επιταγές, Βραχυχρόνια Τραπεζικά δάνεια, Υποχρεώσεις προς Δημόσιο και Ασφαλιστικούς Οργανισμούς) είναι γνωστή σαν Κεφάλαιο Κίνησης της επιχείρησης.
Όσο μεγαλύτερο είναι το Κεφάλαιο Κίνησης, τόσο καλύτερες είναι οι συνθήκες βραχυπρόθεσμης ρευστότητας.

Κεφάλαιο κίνησης = Κυκλοφορούν Ενεργητικό (ΚΕ) - Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις (ΒΥ)

Επάρκεια κεφαλαίου κίνησης έχουμε όταν:
• Πραγματοποιείται Αύξηση Κεφαλαίου πέραν του απαιτουμένου
• Πωλούνται πάγια περιουσιακά στοιχεία
• Πραγματοποιείται σωστός ταμειακός προγραμματισμός
• Δεν γίνεται διανομή κερδών στους εταίρους / μετόχους
• Υπάρχουν λοιπά έκτακτα κέρδη
• Υπάρχουν μικρά υπόλοιπα λογαριασμών πελατών

Ανεπάρκεια Κεφαλαίου Κίνησης έχουμε όταν:
• Πραγματοποιούνται έκτακτες ζημίες
• Δεν γίνεται σωστή διανομή κερδών
• Δεν πραγματοποιείται σωστός ταμειακός προγραμματισμός
• Γίνονται λανθασμένες επενδύσεις
• Υπάρχουν μεγάλα υπόλοιπα λογαριασμών πελατών

Αριθμοδείκτες Κυκλοφοριακής Ρευστότητας
Αφού συνταχθούν οι οικονομικές καταστάσεις των επιχειρήσεων, θα πρέπει ο Οικονομικός Διευθυντής να κάνει τις απαραίτητες αναλύσεις για την άντληση πληροφοριών που θα διευκολύνουν τη διοίκηση της εταιρίας για την αντιμετώπιση διαφόρων προβλημάτων και κυρίως την ρευστότητα αυτής.
Οι αναλύσεις αυτές δίνονται με τη χρησιμοποίηση των Αριθμοδεικτών. Ο βασικότερος Αριθμοδείκτης είναι ο Δείκτης Ρευστότητας με το οποίο αναλύουμε την επάρκεια σε ρευστότητα της επιχείρησης για βραχυπρόθεσμες κυρίως ανάγκες.

1. Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ρευστότητας:

Κυκλοφορούν Ενεργητικό	=	1.689.240,01	= 2,38
Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις		709.929,55

Ο δείκτης αυτός απεικονίζει τη γενική ρευστότητα της οικονομικής μονάδας. Εάν η τιμή του δείκτη είναι μεγαλύτερη από την μονάδα, αυτό σημαίνει ότι η αξία του κυκλοφορούντος ενεργητικού είναι μεγαλύτερη από τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις και επομένως η εξεταζόμενη επιχείρηση έχει θετική βραχυπρόθεσμη ρευστότητα.
Θα πρέπει να επισημανθεί ότι όσο μεγαλύτερη από την μονάδα είναι η τιμή του δείκτη, τόσο το περιθώριο ασφαλείας για την αντιμετώπιση των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων θεωρείται μεγαλύτερο.
Επίσης, η τιμή του συγκεκριμένου δείκτη επηρεάζεται πολύ και από τη μέθοδο αποτίμησης των αποθεμάτων που χρησιμοποιεί η επιχείρηση. Όταν μια επιχείρηση χρησιμοποιεί τη μέθοδο LIFO με συνθήκες πληθωρισμού, τα αποθέματα στον Ισολογισμό εμφανίζονται με χαμηλότερη αξία, σε αντίθεση με τη μέθοδο FIFO και συνεπώς ο δείκτης παρουσιάζει χαμηλότερη τιμή.

2. Αριθμοδείκτης `Αμεσης Ρευστότητας:

Κυκλοφορούν Ενεργητικό- Αποθέματα	=	1.589.613,32	= 2,24
Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις		709.929,55

Η ρευστότητα της επιχείρησης είναι σε πολύ καλή κατάσταση και είναι σε θέση να ικανοποιήσει τις ταμειακές τις ανάγκες.
Για να γίνει κατανοητή η αξία των 2 δεικτών ας πάρουμε για παράδειγμα μία επιχείρηση η οποία έχει Δ.Κ.Ρ. ίσο με 2,2 και Δ.Α.Ρ. ίσο με 0,5. Στην περίπτωση αυτή αν κάποιος εξετάσει μόνο το Δ.Κ.Ρ. θα συμπεράνει ότι η επιχείρηση έχει ικανοποιητικό επίπεδο βραχυπρόθεσμης ρευστότητας. Αν όμως εξετάσει και το Δ.Α.Ρ. θα συμπεράνει ότι η υψηλή τιμή του Δ.Κ.Ρ. οφείλεται στα αποθέματα και συνεπώς η βραχυχρόνια ρευστότητα της επιχείρησης εξαρτάται και από τη δυνατότητα ρευστοποίησης των αποθεμάτων της.

3. Αριθμοδείκτης Κεφαλαίου Κινήσεως προς Κυκλοφορούν Ενεργητικό:

Κεφάλαιο Κινήσεως	=	979.310,46	= 0,58
Κυκλοφορούν Ενεργητικό		1.689.240,01

Είναι γενικά προτιμότερη μία υψηλή τιμή του συγκεκριμένου αριθμοδείκτη η οποία υποδεικνύει μία επιχείρηση ικανή να καταβάλλει εγκαίρως τους τόκους και τα μερίσματα.

Β. Ταμειακές Ροές
Κάθε επιχείρηση, για να έχει επαρκή χρηματικά διαθέσιμα, θα πρέπει ανά τακτά χρονικά διαστήματα, να μελετά και να αναλύει τις εισροές και τις εκροές, π.χ. να ερευνά τα υπόλοιπα των πελατών της και τι πρόκειται να εισπράξει απ΄ αυτούς και συγχρόνως να αναλύει και τα υπόλοιπα των προμηθευτών, πόσα οφείλει και τι μπορεί να πληρώσει και συγχρόνως να μπορεί να προγραμματίζει και για τις υπόλοιπες υποχρεώσεις της.
Σκοπός της δηλαδή είναι να μπορεί να εντοπίζει σε διάφορες περιόδους αν τα ταμειακά διαθέσιμά της είναι αρκετά ώστε να καλυφθούν όλες οι υποχρεώσεις της ή να κάνει διορθωτικές κινήσεις όπως π.χ.:
• Καθυστέρηση πληρωμών υποχρεώσεων
• Δανεισμό από Τράπεζες
• Αύξηση Κεφαλαίου
• Ρευστοποίηση ακινητούντων αποθεμάτων ή πώληση μη λειτουργικών παγίων.

Σε περιπτώσεις που η επιχείρηση έχει πλεόνασμα ταμείου, θα πρέπει να αποφασίζει πώς θα επενδύσει το πλεόνασμα αυτό των χρηματικών διαθεσίμων με σκοπό φυσικά την μεγαλύτερη απόδοσή του, π.χ.:
• Επενδύσεις
• Καταθέσεις (π.χ. προθεσμιακές)
• Συμμετοχές σε άλλες Εταιρίες, κ.λπ.

Διάρθρωση Ταμειακών Ροών
• Ταμειακές Ροές από επενδυτικές δραστηριότητες
• Ταμειακές Ροές από χρηματοδοτικές δραστηριότητες
• Ταμειακές Ροές από λειτουργικές δραστηριότητες

= Καθαρή Αύξηση (μείωση ) στα ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα
+ Ταμειακά διαθέσιμα στην αρχή της περιόδου
= Ταμειακά διαθέσιμα στη λήξη της περιόδου

Κατηγορίες Ταμειακών Ροών

Κατηγορία	Εισροές	Εκροές
Λειτουργικές	Πωλήσεις εμπορευμάτων-προϊόντων Λοιπά έσοδα	Κόστος α΄ και β΄ υλών Αμοιβές προσωπικού Διαφήμιση Τόκοι Ασφαλιστικά Ταμεία
Επενδυτικές	Πώληση παγίων στοιχείων Πώληση Εταιρίας	Αγορά παγίων Εξαγορά Εταιρίας
Χρηματοοικονομικές	Χορηγούμενα Δάνεια Μερίσματα Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου	Αποπληρωμή δανείων Πληρωθέντα μερίσματα

Πληροφορίες για την κατάρτιση των Ταμειακών Ροών
• Από τη σύγκριση δύο ή και περισσοτέρων Ισολογισμών
• Από τα Αποτελέσματα Χρήσης
• Από τη Γενική Εκμετάλλευση
• Από τον Πίνακα Διάθεσης Αποτελεσμάτων
• Από το Προσάρτημα
• Από το Αναλυτικό Ισοζύγιο
• Από διάφορες πληροφορίες από το Λογιστήριο
Οι πληροφορίες αυτές δίνονται:

α) με την άμεση μέθοδο:
Εισπράξεις από πελάτες - Πληρωμές σε προμηθευτές και προσωπικό

β) με την έμμεση μέθοδο:
• Ανάλυση των διαφορών μεταξύ ταμειακών και μη ταμειακών αποτελεσμάτων
• `Αμεση πληροφόρηση για τις μεταβολές των Κεφαλαίων Κίνησης

Στη συνέχεια θα παρουσιάσουμε ένα ταμειακό προϋπολογισμό εξαμήνου που κατά τη γνώμη μου όλες οι επιχειρήσεις θα πρέπει να κάνουν για να προβλέπουν την ταμειακή ρευστότητα της επιχείρησής τους και να λαμβάνουν ανάλογα τις απαραίτητες πληροφορίες:

Παράδειγμα Ταμειακού Προϋπολογισμού
Ο Οικονομικός Διευθυντής της Επιχείρησης "ΑΛΦΑ Α.Ε." κάνει ταμειακό προϋπολογισμό για το β΄ εξάμηνο του 2011 και έχει συγκεντρώσει από τις διάφορες υπηρεσίες τα παρακάτω στοιχεία:

Α. Από το Τμήμα Πωλήσεων:

Προβλεπόμενες Πωλήσεις Ιουλίου:	150.000 ευρώ
Προβλεπόμενες Πωλήσεις Αυγούστου:	100.000 ευρώ
Προβλεπόμενες Πωλήσεις Σεπτεμβρίου:	200.000 ευρώ
Προβλεπόμενες Πωλήσεις Οκτωβρίου:	220.000 ευρώ
Προβλεπόμενες Πωλήσεις Νοεμβρίου:	250.000 ευρώ
Προβλεπόμενες Πωλήσεις Δεκεμβρίου:	300.000 ευρώ

Η εξόφληση των τιμολογίων γίνεται εντός τριμήνου. Οι πωλήσεις του Απριλίου ήταν 200.000 ευρώ, του Μαΐου 250.000 ευρώ και του Ιουνίου 300.000 ευρώ.

Β. Από το Τμήμα Αγορών

Προβλεπόμενες Αγορές Ιουλίου:	80.000 ευρώ
Προβλεπόμενες Αγορές Αυγούστου:	50.000 ευρώ
Προβλεπόμενες Αγορές Σεπτεμβρίου:	90.000 ευρώ
Προβλεπόμενες Αγορές Οκτωβρίου:	100.000 ευρώ
Προβλεπόμενες Αγορές Νοεμβρίου:	80.000 ευρώ
Προβλεπόμενες Αγορές Δεκεμβρίου:	150.000 ευρώ

Οι Αγορές εξοφλούνται εντός διμήνου. Για το μήνα Μάιο οι Αγορές ήταν 60.000 ευρώ, για τον Ιούνιο 100.000 ευρώ.

Γ. Λοιπά Έσοδα

Ιουλίου:	10.000 ευρώ
Αυγούστου:	10.000 ευρώ
Σεπτεμβρίου:	20.000 ευρώ
Οκτωβρίου:	30.000 ευρώ
Νοεμβρίου:	40.000 ευρώ
Δεκεμβρίου:	50.000 ευρώ

Δ. Διάφορες Πληρωμές

Ιουλίου:	50.000 ευρώ
Αυγούστου:	30.000 ευρώ
Σεπτεμβρίου:	20.000 ευρώ
Οκτωβρίου:	60.000 ευρώ
Νοεμβρίου:	80.000 ευρώ
Δεκεμβρίου:	100.000 ευρώ

Ε. Αμοιβές Προσωπικού

Ιουλίου:	30.000 ευρώ
Αυγούστου:	20.000 ευρώ
Σεπτεμβρίου:	20.000 ευρώ
Οκτωβρίου:	20.000 ευρώ
Νοεμβρίου:	20.000 ευρώ
Δεκεμβρίου:	60.000 ευρώ

ΣΤ. Έξοδα Υπηρεσιών

Ιουλίου:	5.000 ευρώ
Αυγούστου:	5.000 ευρώ
Σεπτεμβρίου:	10.000 ευρώ
Οκτωβρίου:	10.000 ευρώ
Νοεμβρίου:	20.000 ευρώ
Δεκεμβρίου:	30.000 ευρώ

Ζ. Μερίσματα Πληρωτέα

Νοεμβρίου:	50.000 ευρώ
Δεκεμβρίου:	50.000 ευρώ

Η. Πληρωμή Φόρων

Ιουλίου:	40.000 ευρώ
Αυγούστου:	50.000 ευρώ
Σεπτεμβρίου:	60.000 ευρώ
Οκτωβρίου:	60.000 ευρώ
Νοεμβρίου:	50.000 ευρώ
Δεκεμβρίου:	80.000 ευρώ

Πίνακας Ταμειακού Προϋπολογισμού Β΄ Εξαμήνου 2011


Συμπέρασμα
Από τον παραπάνω πίνακα προκύπτει ότι η Επιχείρηση "ΑΛΦΑ Α.Ε." για τους μήνες Ιούλιο έως Οκτώβριο έχει επάρκεια διαθεσίμων. Για τους μήνες Νοέμβριο Δεκέμβριο, θα πρέπει να δανειστεί για να ανταπεξέλθει στις πληρωμές της. Αυτός ο ταμειακός προϋπολογισμός του ταμείου θα πρέπει να επαναληφθεί για το επόμενο εξάμηνο και καλό θα είναι να υπάρχουν και μικρότερα διαστήματα προϋπολογισμού ταμειακών ροών.
Επίσης θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη και την όλη οικονομική κατάσταση της Αγοράς σχετικά με το πότε θα εισπραχθούν οι απαιτήσεις της επιχείρησης και σε τι ποσοστό κι ανάλογα να προβλέπουμε και τις πληρωμές των υποχρεώσεων.

Πηγή: http://www.e-forologia.gr/cms/default.aspx