Τεκμήριο αγοράς ΙΧΕ, από ατομικό επιχειρηματία

Σύμφωνα με το άρθρο 17 περ. α΄ του ΚΦΕ, η αξία της αγοράς αυτοκινήτων οχημάτων, περιλαμβάνεται στις δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων του φορολογούμενου, της συζύγου του και των προσώπων που τους βαρύνουν και συνεπώς συμμετέχει στον προσδιορισμό του τεκμαρτού εισοδήματος.

Περαιτέρω με την διάταξη της περ. ε΄ του άρθρου 18, ορίζεται η μη εφαρμογή της αντικειμενικής δαπάνης (δηλαδή, του τεκμηρίου), όταν πρόκειται για αγορά πάγιου εξοπλισμού επαγγελματικής χρήσης από πρόσωπα που ασκούν εμπορική ή γεωργική επιχείρηση ή ελευθέριο επάγγελμα. Στην έννοια του πάγιου εξοπλισμού υπάγονται και τα αυτοκίνητα οχήματα, καθώς και λοιπά μηχανήματα.

Ωστόσο, θα πρέπει να γίνει σαφής διάκριση μεταξύ του επαγγελματικού οχήματος και αυτού που χαρακτηρίζεται ως ιδιωτικής χρήσης όχημα. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να εξετάζουμε την άδεια κυκλοφορίας του αυτοκινήτου, καταρχάς ως επιβατικού ή φορτηγού ή ειδικής χρήσης και κατά δεύτερον, ως επαγγελματικού ή μη επαγγελματικού (δηλαδή, ιδιωτικής χρήσης).

Η διαφορά μεταξύ του επαγγελματικού ή μη, αναφέρεται στο γεγονός ότι το όχημα, ως επαγγελματικό, θα εξυπηρετεί επαγγελματικές και δημόσιας χρήσης ανάγκες, ενώ ως μη επαγγελματικό, θα εξυπηρετεί ανάγκες του φυσικού προσώπου και της οικογένειάς του. Για παράδειγμα, επιβατικό επαγγελματικό αυτοκίνητο είναι το ΤΑΞΙ (ΕΔΧ), ακριβώς γιατί είναι δημόσιας χρήσης και αποτελεί τον βασικό επαγγελματικό «εξοπλισμό» του συγκεκριμένου επιτηδευματία. Αντίθετα, το επιβατικό αυτοκίνητο, που χρησιμοποιεί ο ατομικός επιχειρηματίας, για τις προσωπικές του εργασίες και ενδεχομένως, και για τις ανάγκες της επιχείρησής του, που σε κάθε περίπτωση, δεν είναι η μεταφορά προσώπων με αντίτιμο, δεν χαρακτηρίζεται επαγγελματικό και συνεπώς θα αναζητείται το «πόθεν έσχες» της αγοράς του.

Κατά την ίδια έννοια, επαγγελματικό είναι το φορτηγό (ΦΔΧ) που χρησιμοποιείται ως άμεσος «εξοπλισμός» από την μεταφορική επιχείρηση, η οποία αναλαμβάνει μεταφορές αγαθών τρίτων, με αμοιβή, ενώ το φορτηγό που χρησιμοποιεί η ως άνω επιχείρηση για την μεταφορά των δικών της αγαθών, χαρακτηρίζεται ιδιωτικής χρήσης (όχι επαγγελματικό).

Σχετική είναι η Γνωμάτευση της Ολομέλειας του ΝΣΚ 348/2006, την οποία παραθέτουμε: «Αγορά επιβατηγού αυτοκινήτου δημοσίας χρήσεως - Δεν αποτελεί τεκμήριο κατά το άρθρο 17 περ. α΄ ΚΦΕ.

Εκτός από τα τεκμήρια διαβιώσεως, που χρησιμοποιεί ο φορολογικός νόμος, ως ετήσια τεκμαρτή δαπάνη του φορολογουμένου και των προσώπων που τον βαρύνουν, λογίζονται και τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται, μεταξύ των άλλων και για την αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση αυτοκινήτων, χωρίς να γίνεται διάκριση ως προς το είδος αυτών, αν αποτελούν, δηλαδή, αυτοκίνητα ιδιωτικής ή δημόσιας χρήσεως. Με την διάταξη του άρθρου 4 του Ν 3296/2004 , που ισχύει τώρα και ειδικότερα για δαπάνες που πραγματοποιούνται από 1ης Ιανουαρίου 2005 και μετά, κατά την περ. α, του άρθρου 33 του ιδίου νόμου, θεσπίσθηκε πλήρως απαλλαγή από το τεκμήριο της δαπάνης που καταβάλλεται για την αγορά παγίου εξοπλισμού επαγγελματικής χρήσης από πρόσωπα που ασκούν ατομική εμπορική ή γεωργική επιχείρηση ή ελευθέριο επάγγελμα, προκειμένου να επέλθει εξομοίωση των ατομικών επιχειρήσεων προς τις εταιρείες, ως προς το θέμα αυτό. Η αγορά Ε.Δ.Χ. δεν αποτελεί τεκμήριο αποκτήσεως περιουσιακού στοιχείου, σύμφωνα με τις διατάξεις της περ. α΄ του άρθρου 17 του ΚΦΕ και η αγορά μόνο οχήματος Ε.Δ.Χ., προς αντικατάσταση παλαιού, από δικαιούχο σχετικής αδείας, δεν αποτελεί τεκμήριο, επειδή αποτελεί αγορά πάγιου εξοπλισμού επαγγελματικής χρήσεως, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 4 του Ν 3296/2004».

Σύμφωνα με τα παραπάνω, κατά την γνώμη μας, η απαλλακτική διάταξη της περίπτωσης ε, του άρθρου 18, του ΚΦΕ, καταλαμβάνει την αγορά επαγγελματικού, δημόσιας χρήσης αυτοκινήτου, το οποίο εξομοιώνεται με τον «πάγιο εξοπλισμό επαγγελματικής χρήσης», και όχι τα ταξινομούμενα στο όνομα του ατομικού επιχειρηματία, ιδιωτικής χρήσης οχήματα.

Σε κάθε περίπτωση, ανεξαρτήτως των ανωτέρω, η Διοίκηση έλαβε θέση, με την Πολ. 1135/2010 , στην προσπάθειά της να ερμηνεύσει την ως άνω απαλλακτική διάταξη της περ. ε΄ του άρθρου 18, επισημαίνοντας ότι η απαλλαγή αυτή (δηλαδή του τεκμηρίου κτήσης) αφορά, εκτός των άλλων και την αγορά επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης, το οποίο εντάσσει στην έννοια του πάγιου εξοπλισμού. Βέβαια, υπογραμμίζει την βασική προϋπόθεση ότι το ΙΧΕ θα χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την άσκηση της επιχείρησης. Απομένει να αποδειχθεί στην πράξη, πώς μπορεί να θεμελιώσει τα επιχειρήματά του ο ατομικός επιχειρηματίας, ότι το αυτοκίνητο αυτό ανήκει αποκλειστικά στην ατομική του επιχείρηση και όχι και για τις ατομικές του ανάγκες.

Παραθέτουμε το σχετικό απόσπασμα:

«Πολ.1135/ 4.10.2010

ΘΕΜΑ: Κοινοποίηση άρθρων του Ν 3842/2010 (ΦΕΚ Α΄ 58)

Σας κοινοποιούμε τα άρθρα 1 έως και 12, 15, 17, 18, 69 και 74 του Ν 3842/2010 (ΦΕΚ Α΄ 58) και σας παρέχουμε τις ακόλουθες οδηγίες για την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή τους:

…………………………………………………………………………………………...................................................................

7. Με την παρ. 5 του άρθρου αυτού, αντικαταστάθηκε το άρθρο 18 του ΚΦΕ. Με βάση τις νέες διατάξεις, τα άρθρα 16 και 17 του ΚΦΕ δεν έχουν εφαρμογή στις ακόλουθες περιπτώσεις με τις αντίστοιχες προϋποθέσεις:

…………………………………………………………………………………………...................................................................

(ε) Για την αγορά (άρθρο 17) πάγιου εξοπλισμού επαγγελματικής χρήσης από πρόσωπα που ασκούν εμπορική (ατομική) επιχείρηση ή γεωργική επιχείρηση ή ελευθέριο επάγγελμα. Στην έννοια του πάγιου εξοπλισμού περιλαμβάνονται μηχανήματα, υπολογιστές, έπιπλα, σκεύη, φορτηγά αυτοκίνητα δημόσιας και ιδιωτικής χρήσης, επιβατικά αυτοκίνητα δημόσιας χρήσης καθώς και επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, μοτοποδήλατα, μοτοσικλέτες, σκάφη, αεροσκάφη που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την άσκηση επιχείρησης ή ελευθέριου επαγγέλματος».

Πηγή: Περιοδικό ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ