Σύνταξη γήρατος γυναικών - μητέρων - Ειδικές περιπτώσεις

Του Κ.Λαναρά

Από τη νομοθεσία προβλέπονται ειδικές προϋποθέσεις για τη χορήγηση από το ΙΚΑ σύνταξης Γήρατος, πλήρους και μειωμένης στις κατηγορίες ασφαλισμένων, όπως οι γυναίκες και οι μητέρες ανήλικων-ανάπηρων τέκνων. Διακρίνουμε τις εξής περιπτώσεις: 1

Ι. Γυναίκες γενικά

Οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω γήρατος διαφοροποιούνται ανάλογα, αν πρόκειται για πλήρη ή μειωμένη σύνταξη. Έτσι έχουμε:

Α. Πλήρης σύνταξη

Αρχικά προβλέπονταν ότι οι ασφαλισμένες δικαιούνται να λάβουν πλήρη σύνταξη γήρατος, όταν συμπληρώνουν το 60ό έτος της ηλικίας τους και έχουν πραγματοποιήσει στην ασφάλιση συνολικά 4.500 τουλάχιστον ημέρες εργασίας (ασφάλισης) κατά την υποβολή της αίτησης για συνταξιοδότηση.

Το καθεστώς αυτό άλλαξε με το άρθρο 10 παρ. 11 του Ν 3863/2010 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->. Η σχετική διάταξη έχει ως εξής 2:

«Ο ασφαλισμένος στο ΙΚΑ δικαιούται σύνταξη λόγω γήρατος εφόσον έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον 4.500 ημέρες εργασίας και συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας, και προκειμένου για ασφαλισμένη το 60ό έτος της ηλικίας. Παράλληλα όμως προβλέπεται ότι προκειμένου για γυναίκες το όριο ηλικίας των εξήντα (60) ετών αυξάνεται από 1.1.2011 κατά ένα έτος κάθε χρόνο μέχρι τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας. Η εκ μέρους των γυναικών άσκηση του δικαιώματος λήψης σύνταξης με τον ανωτέρω αριθμό ημερών ασφάλισης χωρεί οποτεδήποτε, εφόσον συμπληρώνουν το 60ό έτος της ηλικίας τους μέχρι 31.12.2010.

Στην ανωτέρω περίπτωση οι ασφαλισμένες δικαιούνται σύνταξη με το όριο ηλικίας που ισχύει κατά το έτος συμπλήρωσης του 60ού έτους της ηλικίας τους.»

Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι, εξομοιώνεται σταδιακά το όριο ηλικίας για τη λήψη πλήρους σύνταξης γήρατος με 4.500 ημέρες ασφάλισης των γυναικών, με αυτό που ισχύει για τους άνδρες. Συγκεκριμένα ορίζεται το 60ό έτος της ηλικίας αυξάνεται σταδιακά, αρχής γενομένης από 1.1.2011, κατά 1 έτος κάθε χρόνο και μέχρι το 65ό έτος. Παρατίθεται σχετικός αναλυτικός πίνακας:

ΕΤΟΣ	ΗΜΕΡΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ	ΟΡΙΟ ΗΛΙΚΙΑΣ
2010	4.500	60
2011	4.500	61
2012	4.500	62
2013	4.500	63
2014	4.500	64
2015	4.500	65

Κατοχύρωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος

Για το θέμα αυτό προβλέπεται, καθώς, έγινε δεκτό και από το ΙΚΑ, τα ακόλουθα:

α) Καταρχήν οι ασφαλισμένοι συνταξιοδοτούνται με πλήρη σύνταξη στο όριο ηλικίας, όπως αυτό διαμορφώνεται κατά το έτος, εντός του οποίου συμπληρώνουν το 60ό έτος της ηλικίας τους.

Παράδειγμα

Η ασφαλισμένη που συμπληρώνει το 60ό έτος της ηλικίας της και 4.500 ημέρες ασφάλισης το 2012, θα δικαιωθεί πλήρη σύνταξη στο 62ό έτος της ηλικίας. Δηλαδή ακολουθεί το όριο ηλικίας που ισχύει το 2012.

β) Σε περίπτωση που μέχρι 31.12.2010 είχαν πραγματοποιηθεί στην πραγματική ασφάλιση του ΙΚΑ οι απαιτούμενες για θεμελίωση δικαιώματος 4.500 ημέρες ασφάλισης και μέχρι την ίδια ημερομηνία είχε συμπληρωθεί και το 55ό έτος της ηλικίας, το όριο ηλικίας της πλήρους συνταξιοδότησης εξακολουθεί να παραμένει το 60ό. Εάν όμως έχει συμπληρωθεί μεν το 55ό της ηλικίας, αλλά οι 4.500 ημέρες ασφάλισης συμπληρώνονται μετά την 1.1.2011 τότε ισχύουν τα αυξημένα όρια ηλικίας (Έγγραφο ΙΚΑ Σ40/21/17.2.2011).

γ) Θεμελιωμένο δικαίωμα για λήξη σύνταξη με 4.500 ημέρες ασφάλισης στο 60ό έτος ηλικίας (δηλαδή με αυτό που ίσχυε το 2010), έχουν και οι ασφαλισμένοι που έχουν συμπληρώσει τον ανωτέρω χρόνο ασφάλισης εντός του 2010, με αναγνώριση χρόνου που προβλέπεται από το άρθρο 40 του Ν 2084/1992 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->(αφορά πλασματική ασφάλιση). Πάντως η σχετική αίτηση για αναγνώριση, πρέπει να υποβληθεί μέχρι 31.12.2013.

Χρόνοι ασφάλισης

Για τη συμπλήρωση των ανωτέρω χρονικών προϋποθέσεων υπολογίζεται, όχι μόνο ο χρόνος από παροχή εργασίας, αλλά και διάφοροι άλλοι πλασματικοί χρόνοι. Με τον πρόσφατο ασφαλιστικό νόμο 3863/2010, όπως τροποποιήθηκε από το Ν 3996/2011 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->, ο νομοθέτης διεύρυνε τους αναγνωριζόμενους πλασματικούς χρόνους ασφάλισης. Η σχετική διάταξης, έχει ως εξής 3:

«1. Ως χρόνος ασφάλισης στους φορείς κοινωνικής ασφάλισης λογίζεται, πλην του χρόνου πραγματικής ή προαιρετικής ασφάλισης: α) ο χρόνος στρατιωτικής υπηρεσίας, β) ο χρόνος γονικής άδειας ανατροφής παιδιών, γ) ο χρόνος επιδότησης λόγω ασθένειας και μέχρι 300 ημέρες, καθώς και ο χρόνος επιδότησης λόγω τακτικής ανεργίας και μέχρι 300 ημέρες, δ) ο χρόνος εκπαιδευτικής άδειας άνευ αποδοχών και μέχρι δύο έτη, ε) ο χρόνος σπουδών για την απόκτηση ενός μόνο πτυχίου ανώτερης ή ανώτατης σχολής της ημεδαπής ή της αλλοδαπής ή» διπλώματος επαγγελματικής κατάρτισης μεταδευτεροβάθμιου Ινστιτούτου Επαγγελματικής Κατάρτισης ή διπλώματος Σχολής Ξεναγών, καθώς και ο χρόνος σπουδών για την απόκτηση πτυχίου, μετά τη συμπλήρωση του 17ου έτους της ηλικίας, σε μέσες τεχνικές και επαγγελματικές σχολές ή σε μονάδες της δευτεροβάθμιας τεχνικής επαγγελματικής εκπαίδευσης από την έναρξη ισχύος του Ν 576/1977 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->και μετά ή στο Ενιαίο Πολυκλαδικό Λύκειο, ο οποίος είναι ίσος με τον κατά το χρόνο αποφοίτησης επίσημο χρόνο σπουδών της οικείας σχολής, στ) ο χρόνος για τον οποίο δεν έχει χωρήσει ασφάλιση σε φορείς κύριας ή επικουρικής ασφάλισης, μετά την υπαγωγή, για πρώτη φορά, στην ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα κύριας ή επικουρικής ασφάλισης ή το Δημόσιο και ο οποίος δεν μπορεί να είναι λιγότερος από έναν πλήρη ημερολογιακό μήνα σε κάθε περίπτωση κενού ασφάλισης μεταξύ περιόδων ασφάλισης, ζ) ο προβλεπόμενος από την ΕΓΣΣΕ χρόνος απουσίας από την εργασία λόγω κύησης και λοχείας, η) ο χρόνος απεργίας, θ) ο πλασματικός χρόνος της παρ. 1 του άρθρου 141 του Ν 3655/2008 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->(γέννησης παιδιών) που αναγνωρίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις αυτές, όπως ισχύουν, ι) ο χρόνος μαθητείας, όπως ορίζεται από τις ισχύουσες διατάξεις και μέχρι δύο έτη, ια) ο χρόνος προσωρινής κράτησης ή φυλάκισης που εκτίθηκε μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν 2510/1997 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->για το στρατιωτικό αδίκημα της ανυπακοής ή της ανυποταξίας του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα, στο οποίο υπέπεσαν στρατεύσιμοι που αρνήθηκαν την εκπλήρωση της στρατιωτικής υπηρεσίας επικαλούμενοι τις θρησκευτικές ή ιδεολογικές τους πεποιθήσεις».

Πριμοδότηση χρόνου ασφάλισης γυναικών - ανδρών

Για το θέμα αυτό από την νομοθεσία προβλέπονται τα ακόλουθα 4:

«Στις ασφαλισμένες του ΙΚΑ αναγνωρίζεται πλασματικός χρόνος για κάθε παιδί (φυσικό η θετό) που αποκτούν από 1.1.2000 και εφεξής, ο οποίος ανέρχεται σε ένα έτος ή 300 ημέρες ασφάλισης για το πρώτο παιδί και σε 2 έτη ή 600 ημέρες ασφάλισης για κάθε επόμενο παιδί και μέχρι το τρίτο.

Αν συντρέχει ασφάλιση σε περισσότερους του ενός φορείς κύριας ασφάλισης (παράλληλη ασφάλιση), το δικαίωμα αναγνώρισης του ανωτέρω χρόνου ασκείται, σε ένα φορέα τον οποίο επιλέγει ή ασφαλισμένη μητέρα.

Ο πλασματικός αυτός χρόνος συνυπολογίζεται επιπλέον του χρόνου που αναγνωρίζεται με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 5 του Ν 1483/1984 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->(γονική άδεια) όπως ισχύουν, για τη συμπλήρωση του κατά περίπτωση οριζόμενου από τις ισχύουσες διατάξεις χρόνου πλήρους σύνταξης γήρατος ή για προσαύξηση του ποσού της σύνταξης.

Ο αναγνωριζόμενος χρόνος δεν συνυπολογίζεται για τη συμπλήρωση των 37 ετών ασφάλισης, των 4.500 και 3.500 ημερών ασφάλισης, του ελάχιστου απαιτούμενου χρόνου για συνταξιοδότηση των μητέρων ανηλίκων ή αναπήρων παιδιών, καθώς και των ελάχιστων απαιτούμενων ημερών ασφάλισης στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα.

Το δικαίωμα αναγνώρισης του ανωτέρω αναφερόμενου χρόνου ασκείται κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης για πλήρη σύνταξη λόγω γήρατος. Αν δεν ασκηθεί από την ασφαλισμένη μητέρα, μπορεί να ασκηθεί από τον ασφαλισμένο πατέρα, για τη συμπλήρωση των αντίστοιχων προϋποθέσεων πού ισχύουν για τους άνδρες ασφαλισμένους και με τους ίδιους πιο πάνω περιορισμούς. Στην περίπτωση αυτή είναι υποχρεωτική η υποβολή εκ μέρους της μητέρας σχετικής υπεύθυνης δήλωσης προς τον αρμόδιο για τη συνταξιοδότησή της οργανισμό.

Η αναγνώριση του ανωτέρω πλασματικού χρόνου γίνεται με βάση τη συνολική εισφορά εργοδότη και ασφαλισμένου του κλάδου κύριας Σύνταξης του ΙΚΑ, όπως κάθε φορά ισχύει. Ως βάση υπολογισμού της εισφοράς λαμβάνεται το 25πλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη, όπως αυτό ισχύει κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης.

Το ποσό για την εξαγορά του αναγνωριζόμενου χρόνου βαρύνει το ΙΚΑ.»

Ερμηνεύοντας τις ανωτέρω διατάξεις το ΙΚΑ, έχει δεχθεί τα ακόλουθα 5:

α) Εφόσον η δυνατότητα άσκησης του δικαιώματος αναγνώρισης του πλασματικού χρόνου για κάθε παιδί που αποκτήθηκε από 1.1.2000 και εφεξής, εκχωρείται στον ασφαλισμένο πατέρα από τη μητέρα που είναι ασφαλισμένη σε φορέα κύριας ασφάλισης αρμοδιότητας του Υπ. Εργασίας - Κοιν. Ασφάλισης, στην περίπτωση που η μητέρα είναι ασφαλισμένη στο Δημόσιο ή στο ΝΑΤ ή στον ΟΓΑ δεν εμπίπτει στις εν λόγω διατάξεις και, επομένως, δεν είναι δυνατή η εκχώρηση στον ασφαλισμένο πατέρα ενός μη υφισταμένου στο πρόσωπο του δικαιώματος.

β) Κατά την εξέταση των αιτήσεων συνταξιοδότησης των πατέρων με αναγνώριση του πλασματικού χρόνου της εν λόγω διάταξης για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού τους δικαιώματος, απαιτείται, και η ύπαρξη ενεργού ασφάλισης της μητέρας κατά την ημερομηνία της αίτησης του πατέρα για συνταξιοδότηση και αναγνώριση του χρόνου, ανεξάρτητα από τον αριθμό των ημερών ασφάλισης που έχει πραγματοποιήσει η μητέρα. Ο ενεργός ασφαλιστικός δεσμός της μητέρας με τον ασφαλιστικό της φορέα δεν εξετάζεται μόνο στην περίπτωση που ή μητέρα κατά την κρίσιμη ημερομηνία της αίτησης βρίσκεται σε αποδεδειγμένη ανεργία ή σε ασθένεια, με αντίστοιχη επιδότηση από τον ΟΑΕΔ ή τον φορέα της λόγω ανεργίας ή ασθένειας αντίστοιχα.

γ) Στην περίπτωση που η μητέρα έχει ήδη συνταξιοδοτηθεί κατά το χρόνο που ο πατέρας υποβάλλει την αίτηση για αναγνώριση του πλασματικού χρόνου προκειμένου να θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα, δεν είναι δυνατή ή εφαρμογή της διάταξης, επειδή η μητέρα δεν είναι πλέον ασφαλισμένη αλλά συνταξιούχος.

Ο αναγνωριζόμενος χρόνος ασφάλισης μπορεί να χρησιμοποιηθεί αθροιστικά τόσο για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος, όσο και για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξης, αλλά μόνο προκειμένου για αιτήσεις που έχουν υποβληθεί μέχρι 31.12.2010 (Έγγραφο ΙΚΑ Σ40/56/8.4.2011).

Β. Μειωμένη σύνταξη

Η χορήγηση μειωμένης σύνταξης στους άνδρες και γυναίκες επαναρρυθμίστηκαν με το άρθρο 10 παρ. 13 του Ν 3863/2010 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->, που έχει ως εξής 6:

«1. Ο ασφαλισμένος που συμπληρώνει το 60ό έτος της ηλικίας του και προκειμένου για ασφαλισμένη το 55ό έτος, και έχει πραγματοποιήσει 4.500 ημέρες εργασίας (ασφάλισης), από τις οποίες εκατό (100) τουλάχιστον σε καθένα από τα πέντε ημερολογιακά έτη τα αμέσως προηγούμενα του έτους, κατά το οποίο υποβάλει την αίτηση συνταξιοδότησης, δικαιούται σύνταξη γήρατος μειωμένη κατά το 1/200 της πλήρους μηνιαίας σύνταξης, για κάθε μήνα που υπολείπεται από το όριο ηλικίας που ορίζεται στο νόμο. Δηλαδή το 65ο και 60ό έτος αντίστοιχα.

2. Προκειμένου για γυναίκες που πληρούν τις ανωτέρω χρονικές προϋποθέσεις, το όριο ηλικίας των πενήντα πέντε (55) ετών αυξάνεται κατά ένα έτος από 1.1.2011 και για κάθε επόμενο έτος μέχρι τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας. Το δικαίωμα λήψης μειωμένης σύνταξης στο 55ο έτος της ηλικίας χωρεί, εφόσον το όριο αυτό συμπληρώνεται μέχρι 31.12.2010. Το ποσοστό μείωσης στις ανωτέρω περιπτώσεις υπολογίζεται με βάση τους μήνες που υπολείπονται από τη συμπλήρωση του προβλεπόμενου από το νόμο ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης». Βλ. αναλυτική περιγραφή στον κατωτέρω πίνακα.

Απαιτείται να μη λαμβάνουν σύνταξη γήρατος ή αναπηρίας από το Δημόσιο ή ΝΠΔΔ ή άλλο ασφαλιστικό Οργανισμό κύριας ασφάλισης.

Όπως προκύπτει από τις ανωτέρω διατάξεις επανακαθορίζονται τα όρια ηλικίας για τη λήξη μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος προκειμένου για γυναίκες ασφαλισμένες. Δηλαδή έχουν τροποποιηθεί, ώστε να επιτευχθεί εναρμόνιση με τα όρια ηλικίας που προβλέπονται για τη λήξη μειωμένης σύνταξης από τους άνδρες ασφαλισμένους του ιδρύματος. Συγκεκριμένα, για τις γυναίκες που πραγματοποιούν 4.500 ημέρες ασφάλισης (εκ των οποίων 100 κατ΄ έτος την προηγούμενη της υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης 5ετία), το όριο ηλικίας των 55 ετών που ισχύει μέχρι 31.12.2010 αυξάνεται από 1.1.2011 κατά ένα έτος κάθε χρόνο και μέχρι τη συμπλήρωση του 60ού έτους .

ΕΤΟΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ	ΗΜΕΡΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ	ΟΡΙΟ ΗΛΙΚΙΑΣ ΜΕΙΩΜΕΝΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ
2010	4.500	55
2011	4.500	56
2012	4.500	57
2013	4.500	58
2014	4.500	59
2015	4.500	60

Κατοχύρωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος

Προβλέπονται τα ακόλουθα:

α) Καταρχήν οι ασφαλισμένες με τον ανωτέρω χρόνο ασφάλισης, δικαιούνται να λάβουν μειωμένη σύνταξη, στο όριο ηλικίας, όπως αυτό διαμορφώνεται κοιτά το έτος που συμπληρώνουν το 55ο έτος της ηλικίας τους. Παράδειγμα: Ασφαλισμένη που συμπληρώνει το 55 έτος της ηλικίας της το έτος 2012, θα συνταξιοδοτηθεί με μειωμένη σύνταξη στο 57ο έτος της ηλικίας (ακολουθεί το όριο ηλικίας που ισχύει το έτος 2012), εφόσον βέβαια έχει πραγματοποιήσει 4.500 ημέρες ασφάλισης, από τις οποίες 100 κατ΄ έτος την αμέσως προηγούμενη του έτους υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης 5ετία.

β) Προκειμένου για ασφαλισμένες γυναίκες που έχουν συμπληρώσει εντός του 2010 τις ανωτέρω χρονικές προϋποθέσεις, με αναγνώριση χρόνων που προβλέπονται στο άρθρο 40 του Ν 2084/1992 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->(πλασματική ασφάλιση), συνταξιοδοτούνται με μειωμένη σύνταξη στο όριο ηλικίας των 55 ετών, υπό την προϋπόθεση ότι υποβάλλεται σχετική αίτηση αναγνώρισης μέχρι 31.12.2013.

Παρατηρήσεις

Επισημαίνεται ότι το ποσοστό της σύνταξης που χορηγείται στην περίπτωση αυτή, θα είναι μειωμένο κατά 1/200 από την πλήρη σύνταξη, για κάθε μήνα λείπει από το 65ο έτος για τους άνδρες και 60ό για τις γυναίκες. Αφετηρία υπολογισμού της μείωσης αποτελεί ο μήνας που υποβάλλεται ή αίτηση για τη χορήγηση της μειωμένης σύνταξης. Πάντως στην προκειμένη περίπτωση, ή υποβολή της αίτησης αποτελεί συστατικό στοιχείο του δικαιώματος 7.

Παράδειγμα

Ασφαλισμένη ζητάει σύνταξη από το 58ο έτος, έστω πριν από 14 μήνες προτού να συμπληρώσει το κανονικό όριο ηλικίας. Επομένως εάν η δικαιούμενη απαυτή πλήρης σύνταξη ανέρχεται σε 1.000 ευρώ μηνιαίως, το ποσό αυτό θα μειωθεί κατά 14/200, δηλαδή 1000 : 200 = 5 § x 14 μήνες = 70 § θα είναι η μείωση και έτσι δικαιούται να λάβει σύνταξη 930 ευρώ το μήνα.

Νοείται βέβαια ότι στην περίπτωση αυτή δεν έχει εφαρμογή η διάταξη που αναφέρεται στα κατώτατα όρια συντάξεων, η οποία ισχύει για τους λοιπούς συνταξιούχους.

Σημειώνεται ιδιαίτερα ότι, τόσο στην ανωτέρω περίπτωση όσο και στις αναφερόμενες κατωτέρω λοιπές περιπτώσεις, το αναγνωριζόμενο μειωμένο ποσό σύνταξης είναι το οριστικό πλέον και συνεχίζεται να καταβάλλεται και μετά τη συμπλήρωση του νόμιμου ορίου ηλικίας. Σε περίπτωση όμως που ο συνταξιούχος απασχοληθεί σε εργασία ασφαλιστέα στο ΙΚΑ, ή όποια έχει σαν συνέπεια την αναστολή καταβολής της σύνταξής του, ο χρόνος απασχόλησης λαμβάνεται υπόψη τόσο για θεμελίωση νέου συνταξιοδοτικού δικαιώματος, όσο και για νέα προσαύξηση της σύνταξης που έχει ανασταλεί.

ΙΙ. Μητέρες ανηλίκων - ανάπηρων παιδιών

Α. Πλήρης σύνταξη

Η συνταξιοδότηση των μητέρων με ανήλικα - ανάπηρα παιδιά προβλέπεται από το άρθρο 144 του Ν 3655/2008 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 10 παρ. 17 εδ. β΄ του Ν 3863/2010 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->, που έχει ως εξής 8:

«1. Ασφαλισμένη μητέρα με ανήλικα παιδιά ή παιδιά οποιασδήποτε ηλικίας που είναι ανίκανα για κάθε βιοποριστική εργασία, η οποία έχει πραγματοποιήσει χρόνο ασφάλισης 5.500 ημερών και δεν λαμβάνει σύνταξη από το ΙΚΑ, το Δημόσιο, ΝΠΔΔ ή άλλο οργανισμό κύριας ασφάλισης, δικαιούται πλήρη σύνταξη γήρατος με τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας της.

2. Το όριο ηλικίας (ανωτέρω) που προβλέπεται για τη συνταξιοδότηση των ασφαλισμένων στο ΙΚΑ μέχρι 31.12.1992 μητέρων ανήλικων παιδιών, καθορίζεται από 1.1.2011 στο 57ο έτος της ηλικίας, από 1.1.2012 στο 60ό έτος και από 1.1.2013 στο 65ο έτος».

α) Να έχει ηλικία τουλάχιστον 55 ετών κ.λπ.

β) Να έχει πραγματοποιήσει στην ασφάλιση 5.500 ημέρες εργασίας.

γ) Να έχει ένα τουλάχιστον ανήλικο παιδί.

δ) Να μην είναι συνταξιούχος του ΙΚΑ, του Δημοσίου, ΝΠΔΔ ή άλλου Οργανισμού κυρίας ασφάλισης.

Όπως προκύπτει από τις ανωτέρω διατάξεις, ανακαθορίζονται από 1.1.2011 τα όρια ηλικίας για τη λήψη πλήρους σύνταξης των μητέρων ανήλικων παιδιών που ασφαλίστηκαν στο ΙΚΑ μέχρι 31.12.1992, σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα.

ΕΤΟΣ	ΗΜΕΡΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ	ΟΡΙΟ ΗΛΙΚΙΑΣ
2010	5.500	55
2011	5.500	57
2012	5.500	60
2013	5.500	65

Κατοχύρωση Συνταξιοδοτικού Δικαιώματος

Επισημαίνεται ότι, οι μητέρες ακολουθούν το όριο ηλικίας, όπως διαμορφώνεται σύμφωνα με τον ανωτέρω πίνακα και ισχύει κατά τη συμπλήρωση του απαιτούμενου συντάξιμου χρόνου (ασφάλισης) εφόσον βέβαια συντρέχει και η ανηλικότητα του παιδιού.

Παράδειγμα

Ασφαλισμένη μητέρα που κατά το έτος 2010 είχε συμπληρώσει τις 5.500 ημέρες και είχε ανήλικο παιδί, συνταξιοδοτείται οποτεδήποτε με πλήρη σύνταξη στο 55ο έτος της ηλικίας. Ασφαλισμένη μητέρα που συμπληρώνει τις 5.500 ημέρες ασφάλισης και έχει ανήλικο παιδί το 2012, συνταξιοδοτείται με πλήρη σύνταξη στο 60ό έτος της ηλικίας.

Β. Μειωμένη σύνταξη

Η χορήγηση μειωμένης σύνταξης Γήρατος στις ασφαλισμένες μητέρες με ανήλικα (ή ανάπηρα) παιδιά, προβλέπεται από το άρθρο 144 παρ. 1 του Ν 3655/2008 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 10 παρ. 17 του Ν 3863/2010 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->, που έχει ως εξής 9:

«1. Ασφαλισμένη μητέρα με ανήλικα παιδιά ή παιδιά οποιασδήποτε ηλικίας που είναι ανίκανα για κάθε βιοποριστική εργασία, η οποία έχει πραγματοποιήσει χρόνο ασφάλισης 5.500 ημερών και δεν λαμβάνει σύνταξη από το ΙΚΑ, το Δημόσιο, ΝΠΔΔ ή άλλο οργανισμό κύριας ασφάλισης, δικαιούται πλήρη σύνταξη γήρατος με τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας της.

Εφόσον συντρέχουν οι ανωτέρω αναφερόμενες προϋποθέσεις και συμπληρώνεται το 50ο έτος της ηλικίας δικαιούται σύνταξη μειωμένη κατά ποσοστό 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται από το απαιτούμενο πλήρες όριο ηλικίας συνταξιοδότησης. Στην περίπτωση λήψης μειωμένης σύνταξης το ποσό αυτής δεν μπορεί να είναι μικρότερο από το κάθε φορά κατώτατο όριο συντάξεων.

2. Το όριο ηλικίας (ανωτέρω) για λήψη μειωμένης σύνταξης καθορίζεται αντίστοιχα από 1.1.2011 στο 52ο έτος, από 1.1.2012 στο 55ο έτος και από 1.1.2013 στο 60ο έτος.»

Όπως προκύπτει από τις ανωτέρω διατάξεις, ανακαθορίζονται από 1.1.2011 τα όρια ηλικίας για τη λήψη μειωμένης σύνταξης Γήρατος των μητέρων με ανήλικα (ή ανάπηρα) παιδιά, που ασφαλίστηκαν στο ΙΚΑ μέχρι 31.12.1992, σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα:

ΕΤΟΣ	ΗΜΕΡΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ	ΟΡΙΟ ΗΛΙΚΙΑΣ
2010	5.500	50
2011	5.500	52
2012	5.500	55
2013	5.500	60

Κατοχύρωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος

Και στην προκειμένη περίπτωση, οι μητέρες ακολουθούν το όριο ηλικίας, όπως διαμορφώνεται σύμφωνα με τον ανωτέρω πίνακα και ισχύει κατά τη συμπλήρωση του απαιτούμενου συντάξιμου χρόνου (ασφάλισης), εφόσον βέβαια συντρέχει και η ανηλικότητα του παιδιού.

Παράδειγμα

Ασφαλισμένη μητέρα που κατά το έτος 2010 είχε συμπληρώσει τις 5.500 ημέρες ασφάλισης και έχει ανήλικο παιδί, συνταξιοδοτείται οποτεδήποτε στο 50ό έτος της ηλικίας με μειωμένη σύνταξη. Ασφαλισμένη μητέρα που συμπληρώνει τις 5.500 ημέρες ασφάλισης και έχει ανήλικο παιδί το 2012, συνταξιοδοτείται με μειωμένη σύνταξη στο 55ό έτος.

Προς συμπλήρωση των ανωτέρω, παρατίθεται και η σχετική με το θέμα άποψη του ΙΚΑ, η οποία δέχεται ότι «προκειμένου για λήψη πλήρους και μειωμένης σύνταξης γήρατος από ασφαλισμένες μέχρι 31.12.1992, μητέρες ανηλίκων παιδιών, προβλέπεται κατοχύρωση - θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος, βάσει το τρίτο πριν το τέλος εδάφιο της παρ. 17 του Ν 3863/2010 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->, στο οποίο ορίζεται ότι και στην περίπτωση αυτή όπου αυξάνονται από την 1.1.2011 τα όρια ηλικίας, οι ασφαλισμένες ακολουθούν το όριο ηλικίας - όπως αυτό διαμορφώνεται κατά τη στιγμή κατά την οποία συμπληρώνουν σωρευτικά 5.500 ημέρες ασφάλισης και το παιδί τους δεν έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του.

Δεδομένου ότι το ισχύον μέχρι 31.12.2010 όριο ηλικίας συνταξιοδότησης των μητέρων ανηλίκων παιδιών είναι το 50ό για μειωμένη σύνταξη και το 55ο για πλήρη σύνταξη, όλες οι ασφαλισμένες στο ΙΚΑ μητέρες οι οποίες σε κάποια χρονική στιγμή - που μπορεί να ανατρέξει πολύ πριν την ημερομηνία έναρξης ισχύος του Ν 3863/2010 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->, δεν μπορεί όμως να υπερβεί την 31.12.2010 - συμπλήρωσαν σωρευτικά τις 5.500 ημέρες ασφάλισης και είχαν ανήλικο παιδί, συνταξιοδοτούνται οποτεδήποτε με τα ανωτέρω όρια ηλικίας και χωρίς να εξετάζεται αν κατά τη συμπλήρωση των ορίων ηλικίας συνέτρεχε ή όχι η ανηλικότητα του παιδιού».

Παρατηρήσεις

Επισημαίνεται ότι οι ανωτέρω διατάξεις έχουν εφαρμογή και στις ανύπαντρες μητέρες, στις διαζευγμένες, καθώς και στις ασφαλισμένες με παιδιά οποιασδήποτε ηλικίας που είναι ανίκανα για κάθε βιοποριστική εργασία. Στην προκειμένη περίπτωση δεν έχει σημασία αν η ανικανότητα επήλθε πριν ή μετά τη συμπλήρωση του 18ου έτους της ηλικίας τους.

Νοείται βέβαια ότι η ιδιαίτερη μεταχείριση που παρέχεται στην έγγαμη ασφαλισμένη με ανήλικα παιδιά, παρέχεται και στην ασφαλισμένη με νόθα παιδιά, τα οποία είναι γνήσια απέναντι στη μητέρα τους και στους απ' αυτήν συγγενείς. Δεδομένου ότι η μητέρα αυτή και τα παιδιά της, έχουν ανάγκη περισσότερης προστασίας από τη χήρα ασφαλισμένη και τα παιδιά της, την οποία σαν συνήθη περίπτωση αναφέρει ο νόμος. Αφού άλλωστε η προστασία παρέχεται για χάρη των ανήλικων παιδιών και όχι της μητέρας (Εγκύκλ. ΙΚΑ 189/1968).

Οι ανωτέρω διατάξεις εφαρμόζονται και στους χήρους πατέρες ανήλικων παιδιών.

Υπόψη ότι, όπως στις λοιπές περιπτώσεις καταβολής μειωμένης σύνταξης, έτσι και προκειμένου για μητέρες με ανήλικα παιδιά, το αναγνωριζόμενο μειωμένο ποσό σύνταξης είναι το οριστικό πλέον και συνεχίζεται να καταβάλλεται και μετά τη συμπλήρωση του νόμιμου ορίου ηλικίας. Σε περίπτωση όμως που η συνταξιούχος απασχοληθεί σε εργασία ασφαλιστέα στο ΙΚΑ, η οποία έχει σαν συνέπεια την αναστολή καταβολής της σύνταξής της, ο χρόνος απασχόλησης λαμβάνεται υπόψη τόσο για θεμελίωση νέου συνταξιοδοτικού δικαιώματος, όσο για νέα προσαύξηση της σύνταξης που έχει ανασταλεί.

Ανήλικα Παιδιά

Σαν ανήλικα παιδιά λογίζονται αυτά που καθορίζονται από το άρθρο 172 του ΑΚ <!--[if !vml]--><!--[endif]-->, δηλαδή όσα δεν έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους και με την προϋπόθεση ότι δεν είναι έγγαμα. Είναι αδιάφορο αν πρόκειται για φυσικά ή θετά παιδιά, εφόσον όμως η υιοθεσία έχει γίνει ένα τουλάχιστο χρόνο προτού να χορηγηθεί η σύνταξη.

Επισημαίνεται ότι την προστασία του νόμου έχουν οι ασφαλισμένες μητέρες, εφόσον τα παιδιά τους εξακολουθούν να ανήκουν στην ίδια οικογένεια. Επομένως δεν αναγνωρίζεται δικαίωμα συνταξιοδότησης όταν τα παιδιά είναι έγγαμα. Πάντως το παιδί από τη συμπλήρωση του 18ου έτους ενηλικιώνεται και συνεπώς από το χρόνο αυτό παύει να υπάρχει η προϋπόθεση της ανηλικότητας.

Ερμηνευτικές Οδηγίες

Η θεμελίωση / κατοχύρωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος προβλέπεται από ρητή διάταξη της νομοθεσίας, που έχει ως εξής: «Στις ανωτέρω περιπτώσεις σταδιακής αύξησης του ορίου ηλικίας, η ασφαλισμένη μητέρα ακολουθεί το όριο ηλικίας όπως διαμορφώνεται σύμφωνα με τα παραπάνω και ισχύει κατά τη συμπλήρωση του απαιτούμενου συντάξιμου χρόνου, εφόσον συντρέχει και η ανηλικότητα του παιδιού» 10.

Όπως προκύπτει από τα ανωτέρω, η θεμελίωση/κατοχύρωση οριοθετεί, ανάλογα με την συνταξιοδοτική διάταξη της οποίας κάνει χρήση η ασφαλισμένη, τις κατά περίπτωση οριζόμενες προϋποθέσεις, βάσει των οποίων θα λάβει σύνταξη, ανεξάρτητα από το χρόνο κατά τον οποίο θα ασκήσει το δικαίωμα αυτό. Έτσι, η ως άνω έννοια δεν σχετίζεται με το χρόνο έναρξης καταβολής της σύνταξης - όπου απαιτείται κατά την υποβολή της σχετικής αίτησης συνταξιοδότησης, να συντρέχουν σωρευτικά στο πρόσωπο της ασφαλισμένης όλες οι οριζόμενες προϋποθέσεις (συμπλήρωση του κατά περίπτωση απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης και του αντίστοιχου προς το χρόνο αυτό ορίου ηλικίας).

Παρατίθεται για πληρέστερη ενημέρωση και σχετική Ενημερωτική Οδηγία του ΙΚΑ.

Προϋποθέσεις Συνταξιοδότησης Μητέρων Ανήλικων Παιδιών, ασφαλισμένων μέχρι 31.12.1992

Σύμφωνα με την παρ. 17 περ. β' του άρθρου 10 του Ν 3863/2010 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->, ασφαλισμένες μητέρες, οι οποίες συμπληρώνουν μέχρι 31.12.2010, 5.500 ημέρες εργασίας και είχαν ανήλικο παιδί κατά την συμπλήρωση των ανωτέρω ημερών εργασίας, μπορούν να πάρουν σύνταξη μειωμένη με την συμπλήρωση του 50ου έτους της ηλικίας τους ή πλήρη στα 55.

Οι μητέρες που είχαν συμπληρώσει 5.500 ημέρες όταν είχαν ανήλικο παιδί, αλλά δεν έχουν συμπληρώσει το 50ο έτος της ηλικίας τους, κατοχυρώνουν το ανωτέρω δικαίωμα, δηλ. να συνταξιοδοτηθούν με τα προαναφερόμενα όρια ηλικίας (50ο, 55ο) και όχι με τα αυξημένα, όπως αυτά διαμορφώνονται από 1.1.2011, χωρίς να απαιτείται για να θεμελιώσουν το δικαίωμα να υποβάλλουν σχετική αίτηση παρά μόνο εφόσον συμπληρώσουν τουλάχιστον το 50ο έτος της ηλικίας τους και θέλουν να συνταξιοδοτηθούν.

ΙΙΙ. Μητέρες ανάπηρων παιδιών - συζύγων

Επίσης, παρέχεται η δυνατότητα συνταξιοδότησης με τη συμπλήρωση 7.500 ημερών ή 25 ετών ασφάλισης, στις μητέρες που έχουν ανάπηρα παιδιά με ποσοστό 67% και άνω, καθώς και στις συζύγους αναπήρων με ποσοστό 80% και άνω, εφόσον έχουν διανύσει τουλάχιστον 10ετή έγγαμο βίο, ανεξάρτητα από όριο ηλικίας και χρόνο υπαγωγής στην ασφάλιση. Η σχετική διάταξη του νόμου έχει ως εξής 11:

«Μητέρες αναπήρων τέκνων με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω καθώς και σύζυγοι αναπήρων με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω, εφόσον έχουν διανύσει τουλάχιστον δεκαετή έγγαμο βίο, ασφαλισμένοι σε φορείς κύριας ασφάλισης αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με τη συμπλήρωση 7.500 ημερών εργασίας ή 25 ετών ασφάλισης, ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας και ανεξαρτήτως χρόνου υπαγωγής στην ασφάλιση».

Επισημαίνεται ότι, για τη συμπλήρωση των ανωτέρω 7.500 ημερών εργασίας (ασφάλισης), λαμβάνεται υπόψη κάθε πραγματικός, πλασματικός ή από αναγνώριση χρόνος ασφάλισης ο οποίος συνυπολογίζεται για τη συμπλήρωση των γενικών προϋποθέσεων συνταξιοδότησης της νομοθεσίας του ΙΚΑ. Επίσης, προσμετράται και ο χρόνος της στρατιωτικής υπηρεσίας, με τους όρους και προϋποθέσεις του άρθρου 1 του Ν 1358/1983 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->(δηλαδή συμπλήρωση του 58ου έτους της ηλικίας κ.λπ.).

Αντίθετα δεν υπολογίζεται ο προβλεπόμενος από την παρ. 7 του άρθρου 4 του Ν 3029/2002 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->πλασματικός χρόνος ασφάλισης, ο οποίος αφορά παιδιά που γεννήθηκαν από 1.1.2000 και μετά.

Το καταβαλλόμενο ποσό σύνταξης υπολογίζεται με βάση τις οργανικές διατάξεις του Ιδρύματος (δηλαδή σύνολο χρόνου ασφάλισης και ασφαλιστική κλάση), το οποίο δεν μπορεί να είναι κατώτερο από το πλήρες κατώτατο όριο σύνταξης λόγω γήρατος του ΙΚΑ.

Διευκρινίζεται ότι η διαπίστωση τόσο του ποσοστού αναπηρίας, όσο και της διάρκειάς της (συζύγου και παιδιών), ανάγεται στην αποκλειστική αρμοδιότητα των Υγειονομικών Επιτροπών του ΙΚΑ. Πάντως σύμφωνα με νεώτερη άποψη της Νομικής Υπηρεσίας της ΓΓΚΑ, η ανωτέρω διάταξη καλύπτει και τις περιπτώσεις που η αναπηρία του/της συζύγου ή του παιδιού είναι προσωρινή (Έγγραφο ΙΚΑ Σ40/44/23.5.2007).

Πατέρες Ανάπηρων παιδιών

Η συνταξιοδότησή τους θεσμοθετήθηκε με το άρθρο 140 του ασφαλιστικού νόμου 3655/2008, το οποίο έχει ως εξής 12:

«Το δικαίωμα συνταξιοδότησης με τις ανωτέρω προϋποθέσεις (δηλ. των μητέρων με ανάπηρα παιδιά) μπορεί να ασκηθεί από τον ασφαλισμένο πατέρα, αν η ασφαλισμένη μητέρα δεν το ασκήσει ή αυτή έχει αποβιώσει. Για την άσκηση του δικαιώματος αυτού από τον ασφαλισμένο πατέρα, πρέπει να προηγηθεί η υποβολή, από την εν ζωή μητέρα, υπεύθυνης δήλωσης προς τον αρμόδιο φορέα ότι δεν πρόκειται αυτή να ασκήσει το δικαίωμα συνταξιοδότησης.

Αν ο γάμος λυθεί, το δικαίωμα ασκείται από το γονέα που έχει τη γονική μέριμνα των παιδιών. Το αυτό ισχύει και στην περίπτωση που ο γονέας έχει ορισθεί δικαστικός συμπαραστάτης λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής ή λόγω σωματικής αναπηρίας του τέκνου».

Όπως προκύπτει από τα ανωτέρω, σε συνδυασμό με τα προαναφερθέντα για τη μητέρα με ανάπηρο παιδί, η χορήγηση της σύνταξης σε ένα από τους δύο γονείς ανάπηρου παιδιού με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, εφόσον έχει πραγματοποιήσει 7.500 ημέρες ασφάλισης ανεξάρτητα από την ηλικία του, επιτεύχθηκε με την επέκταση και στον πατέρα ασφαλισμένο του δικαιώματος που αρχικά είχε παρασχεθεί στη μητέρα ασφαλισμένη. Πάντως, το δικαίωμα συνταξιοδότησης ασκείται από τον ένα γονέα μόνο, εφόσον βέβαια πληρούνται στο πρόσωπό του οι σχετικές προϋποθέσεις του νόμου, οι οποίες είναι κοινές για τον πατέρα και τη μητέρα ασφαλισμένη. Με μόνη διαφοροποίηση στην περίπτωση που ασκείται από τον πατέρα το δικαίωμα συνταξιοδότησης, οπότε η μητέρα υποχρεούται να υποβάλει υπεύθυνη δήλωση ότι δεν πρόκειται να ασκήσει αυτή το ίδιο δικαίωμα.

Επομένως για τη συνταξιοδότηση των πατέρων απαιτείται:

α) Η συμπλήρωση των 7.500 ημερών ασφάλισης.

β) Η ύπαρξη ανάπηρου παιδιού με ποσοστό 67% και άνω.

γ) Η ύπαρξη ενεργού ασφάλισης εκ μέρους της μητέρας ασφαλισμένης, ανεξάρτητα από τον αριθμό των ημερών ασφάλισης που έχει πραγματοποιήσει. Παράλληλα βέβαια και η υποβολή υπεύθυνης δήλωσής της ότι δεν θα ασκήσει στο μέλλον το ίδιο δικαίωμα.

Διευκρινίζεται ότι, όπως προκύπτει από τη ρητή διατύπωση των ως άνω διατάξεων, οι ρυθμίσεις αυτές αφορούν πρόσωπα που ασφαλίζονται σε Ασφαλιστικά Ταμεία τα οποία εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Απασχόλησης - Κοιν. Προστασίας. Επομένως, όταν η μητέρα του ανάπηρου παιδιού είναι ασφαλισμένη σε φορέα που δεν εφαρμόζει τις ανωτέρω διατάξεις (όπως είναι λ.χ. το Δημόσιο ή το ΝΑΤ), οπότε δεν έχει δικαίωμα συνταξιοδότησης με αυτές και κατ' επέκταση δεν μπορεί να παραχωρήσει μη υφιστάμενο στο πρόσωπο της δικαίωμα στον πατέρα του ανάπηρου παιδιού, έστω και αν αυτός είναι ασφαλισμένος σε Φορέα αρμοδιότητας του Υπουργείου Απασχόλησης - Κοιν. Προστασίας.

Έκταση Υπεύθυνης Δήλωσης

Για το θέμα αυτό από το ΙΚΑ έχουν γίνει δεκτά τα ακόλουθα 13:

1. Καταρχήν με την ανωτέρω υπεύθυνη δήλωσή της η ασφαλισμένη στο ΙΚΑ μητέρα πρέπει να δηλώνει: α) ότι αυτή δεν πρόκειται να ασκήσει, αλλ' ούτε έχει ασκήσει το δικαίωμα συνταξιοδότησης, β) τον Φορέα ασφάλισής της, γ) την ενεργή ασφαλιστική της σχέση με τον κύριο Φορέα ασφάλισής της κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης του πατέρα για συνταξιοδότηση, δ) ότι δεν έχει συνταξιοδοτηθεί από κανένα Φορέα κύριας ασφάλισης ή από το Δημόσιο.

2. Η υπεύθυνη δήλωση συμπληρώνεται και υπογράφεται υποχρεωτικά από την ασφαλισμένη και πρέπει να φέρει θεώρηση του γνησίου της υπογραφής της. Εκτός αν υπογράφεται ενώπιον του υπαλλήλου της Υπηρεσίας όπου κατατίθεται, οπότε αυτός βεβαιώνει εγγράφως περί αυτού.

Εξαίρεση πλασματικού χρόνου ασφάλισης

Όπως είναι γνωστό, στις ασφαλισμένες μητέρες παρέχεται η δυνατότητα αναγνώρισης πλασματικού χρόνου 300 ημερών ασφάλισης για το πρώτο παιδί, 600 ημερών ασφάλισης για το δεύτερο παιδί και 600 ημερών ασφάλισης για το τρίτο παιδί που αποκτάται από 1.1.2000 και μετά.

Σύμφωνα με ρητή διάταξη της νομοθεσίας (άρθρο 141 Ν 3655/2008 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->), ο ανωτέρω πλασματικός χρόνος ασφάλισης δεν συνυπολογίζεται για τη συμπλήρωση του ελάχιστου απαιτούμενου χρόνου για συνταξιοδότηση των μητέρων με ανήλικα ή ανάπηρα παιδιά.

Συνταξιοδότηση γονέων αναπήρων τέκνων, συζύγων κ.λπ.

Σε γενικές γραμμές ισχύουν τα εξής:

Παρέχεται η δυνατότητα σε γονέα ανάπηρου τέκνου, σύζυγο ή αδελφό ανάπηρου ατόμου, ασφαλισμένο σε φορείς κύριας και επικουρικής ασφάλισης αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, να συνταξιοδοτηθεί λόγω γήρατος, ανεξάρτητα από όριο ηλικίας και από την ημερομηνία της υπαγωγής του στην ασφάλιση, εφόσον έχει πραγματοποιήσει 7.500 ημέρες εργασίας (χρόνος πραγματικής ή προαιρετικής ασφάλισης) και δεν έχει καταστεί συνταξιούχος οποιουδήποτε ασφαλιστικού φορέα κύριας ασφάλισης ή του Δημοσίου ή δε θεμελιώνει δικαίωμα συνταξιοδότησης, ακόμα και στη περίπτωση που δεν το έχει ασκήσει, από οποιονδήποτε ασφαλιστικό φορέα κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο.

«Γονείς και αδέλφια ατόμων άγαμων με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, τα οποία δεν εργάζονται και δεν νοσηλεύονται σε ιδρύματα με δαπάνη ασφαλιστικού ή άλλου δημόσιου φορέα, καθώς και σύζυγοι αναπήρων με ποσοστό 80% και άνω, εφόσον έχουν διανύσει τουλάχιστον δεκαετή έγγαμο βίο, ασφαλισμένοι σε φορείς κύριας και επικουρικής ασφάλισης, αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με τη συμπλήρωση 7.500 ημερών εργασίας ή 25 ετών πραγματικής ασφάλισης, ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας και ανεξαρτήτως χρόνου υπαγωγής στην ασφάλιση.

Για τη συμπλήρωση του ανωτέρω προσδιοριζόμενου χρόνου λαμβάνεται υπόψη μόνο ο χρόνος στρατιωτικής θητείας που αναγνωρίζεται κατόπιν εξαγοράς κατ΄ εφαρμογή των διατάξεων του ν. 1358/1983 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->(ΦΕΚ Α΄ 64), ο χρόνος γονικής άδειας ανατροφής παιδιών του άρθρου 6 του Ν 1483/1984 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->(ΦΕΚ Α΄ 153), που αναγνωρίζεται κατόπιν εξαγοράς κατά τα οριζόμενα στην παρ. 18 του άρθρου 10 του Ν 3863/2010 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->(ΦΕΚ Α΄ 115), όπως ισχύει κάθε φορά, καθώς και ο προβλεπόμενος από την ΕΓΣΣΕ χρόνος απουσίας από την εργασία λόγω κύησης και λοχείας, με την επιφύλαξη των διατάξεων της περίπτωσης ζ΄ του παρόντος άρθρου ως προς τους αναγνωριζόμενους χρόνους των ασφαλισμένων του ΟΓΑ.

Το δικαίωμα συνταξιοδότησης ασκείται διαζευκτικά από τον ένα γονέα ή, στην περίπτωση των αδελφών, από έναν αδελφό/ή σε έναν φορέα κύριας και σε έναν φορέα επικουρικής ασφάλισης, υπό τους όρους και προϋποθέσεις των επόμενων περιπτώσεων και δεν ισχύει για χορήγηση δεύτερης σύνταξης.

β. Για την άσκηση του δικαιώματος από το γονέα του ανάπηρου τέκνου, πρέπει, κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για συνταξιοδότηση, ο έτερος γονέας να μην λαμβάνει ή να μη δικαιούται σύνταξη από οποιονδήποτε ασφαλιστικό οργανισμό ή το Δημόσιο, να έχει συμπληρώσει τουλάχιστον 2.400 ημέρες ή 8 έτη πραγματικής ασφάλισης εκ των οποίων 600 ημέρες ή 2 έτη τα τελευταία 4 χρόνια, σε φορείς κύριας ασφάλισης ή/και το Δημόσιο και να εργάζεται. ...

δ. Για την άσκηση του δικαιώματος απαιτείται η υποβολή εκ μέρους του έτερου ασφαλισμένου γονέα υπεύθυνης δήλωσης προς τον οικείο ασφαλιστικό του φορέα ή τους φορείς, αν συντρέχει ασφάλιση σε περισσότερους του ενός ή το Δημόσιο, ότι δεν έχει και δεν πρόκειται να ασκήσει το δικαίωμα συνταξιοδότησης που του παρέχει η παρούσα διάταξη. ... 14»

1. Επισημαίνεται ιδιαίτερα ότι με την ανωτέρω εργασία μου καλύπτονται μόνο οι παλαιοί ασφαλισμένοι, δηλαδή όσοι έχουν υπαχθεί στην ασφάλιση μέχρι 31.12.1992. Δεδομένου ότι τα πρόσωπα αυτά βρίσκονται πλησιέστερα προς τη συνταξιοδότηση και κατά συνέπεια έχουν άμεσο ενδιαφέρον.

2. Εγκύκλιοι ΙΚΑ 52/2008, 57/2010, 77/2010, Έγγραφο 80000/ 160/2010 Υπουργ. Εργασίας - Κοινων. Ασφάλισης.

3. Αρθρα 10 παρ. 18 Ν 3863/2010 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->και 40 παρ. 1-8 Ν 3996/2011 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->.

4. ¶ρθρο 141 Ν 3655/2008 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->, Εγκύκλιος ΙΚΑ 26/2009.

5. Έγγραφο ΙΚΑ Σ40/34/20.4.2010.

6. Εγκύκλιος ΙΚΑ 57/2010. Έγγραφο Φ.80000/160/1420/ 4.8.2010 Υπουργ. Απασχόλησης - Κοιν. Ασφάλισης.

7. Εγκύκλιος ΙΚΑ 51/2008.

8. Εγκύκλιοι ΙΚΑ 52/2008, 77/2010.

9. Εγκύκλιοι ΙΚΑ 52/2008, 77/2010.

10. Εγκύκλιος ΙΚΑ 77/2010, Έγγραφο 80000/24506/1853/ 1.11.2010 Υπουργ. Εργασίας - Κοιν. Ασφάλισης.

11. ¶ρθρο 61 παρ. 6 του Ν 3518/2006 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->, Εγκύκλιοι ΙΚΑ 67/2004, 9/2007.

12. Εγκύκλιος ΙΚΑ 50/2008, Έγγραφα ΙΚΑ Σ40/17/2.2.2009 και Σ40/22/13.2.2009.

13. Έγγραφο ΙΚΑ Σ40/49/13.5.2010.

14. Βλ. σχετικά άρθρο 37 παρ. 1 Ν 3996/2011 <!--[if !vml]--><!--[endif]-->και Εγκύκλιο ΙΚΑ 70/Σ40/140/13.9.2011

Πηγή: http://www.epixeirisi.gr/