Πότε ο ετερόρρυθμος εταίρος ευθύνεται απεριόριστα

Σε αντίθεση με τον ομόρρυθμο εταίρο που ευθύνεται απεριόριστα απέναντι στους εταιρικούς δανειστές, ο ετερόρρυθμος εταίρος ευθύνεται περιορισμένα. 
Ωστόσο, υπάρχουν και περιπτώσεις όπου η ευθύνη του ετερόρρυθμου εταίρου επεκτείνεται ή ακόμα μετατρέπεται σε απεριόριστη.

Από την πρώτη παράγραφο του άρθρου 272 του Ν. 4072/2012 καθίσταται σαφές ότι στην επωνυμία της ετερόρρυθμης εταιρίας απαγορεύεται να περιλαμβάνεται το όνομα οποιουδήποτε ετερόρρυθμου εταίρου της. Ο γενεσιουργός λόγος της απαγόρευσης αυτής έγκειται στην επιθυμία του νομοθέτη να προστατεύσει τις συναλλαγές και ειδικότερα το συμφέρον των καλόπιστων τρίτων.

Σε περίπτωση, δηλαδή, που το όνομα ενός ετερόρρυθμου εταίρου περιληφθεί στην επωνυμία μίας ετερόρρυθμης εταιρίας τότε ενδέχεται κάποιος τρίτος να συναλλαχθεί με αυτήν μόνο εκ του λόγου ότι έχει εμπιστοσύνη στο πρόσωπο του συγκεκριμένου εταίρου, αγνοώντας βεβαίως το ότι είναι ετερόρρυθμος. Κάτι τέτοιο μόνο απίθανο δεν είναι δεδομένου και του μικρού μεγέθους της ελληνικής αγοράς, όπου το επίπεδο της προσωπικής φήμης και φερεγγυότητας και των προσωπικών σχέσεων επηρεάζει κατά πολύ τις επιχειρηματικές αποφάσεις.  

Βέβαια, από τη δεύτερη παράγραφο του άρθρου 272, προκύπτει ότι σε περίπτωση που στην επωνυμία μιας ετερόρρυθμης εταιρίας περιληφθεί το όνομα ενός ετερόρρυθμου εταίρου της, τότε αυτή δεν θα είναι παράνομη, αλλά θα καταχωριστεί κανονικά στο Γ.Ε.ΜΗ. 

Αυτό συνάγεται από το γεγονός ότι στο άρθρο αυτό προβλέπεται ως πιθανό ενδεχόμενο η αναγραφή του ονόματος ετερόρρυθμου εταίρου στην εταιρική επωνυμία. Παράλληλα ορίζει πως το γεγονός αυτό επιφέρει ως συνέπεια την απεριόριστη ευθύνη του συγκεκριμένου εταίρου, εκτός εάν ο τρίτος που συναλλάχθηκε με την εταιρία γνώριζε ότι αυτός είναι ετερόρρυθμος εταίρος.

Εφόσον, λοιπόν, το όνομα ενός ετερόρρυθμου εταίρου περιλαμβάνεται στην εταιρική επωνυμία τότε επέρχονται αναλογικά οι συνέπειες του άρθρου 278 παρ.2 του Ν. 4072/2012, ευθύνεται, δηλαδή, απεριόριστα και εις ολόκληρο για τα εταιρικά χρέη ως ομόρρυθμος εταίρος, χωρίς βέβαια να μεταβάλλεται πλήρως σε ομόρρυθμο εταίρο. Αξίζει εδώ να επισημανθεί ότι το προϊσχύον άρθρο 28 του ΕμπΝ όριζε πως ο ετερόρρυθμος εταίρος ευθύνεται στην περίπτωση αυτή αλληλέγγυα. Ωστόσο, όπως είναι προφανές,  η ευθύνη του είναι εξ αρχής εις ολόκληρο, απλά είναι περιορισμένη. Επομένως, το άρθρο 272 παρ.2 του Ν. 4072/12 ορθά ορίζει πως η ευθύνη είναι απεριόριστη, αν και πριν την εφαρμογή του το ίδιο γινόταν δεκτό.

 Η ευθύνη του, όμως, δεν επεκτείνεται και στις προς τα έσω σχέσεις της εταιρίας, αφού όπως προαναφέρθηκε σκοπός του νόμου είναι η προστασία των τρίτων. Άρα προς τους συνεταίρους του θα ευθύνεται περιορισμένα. 

Επομένως, πέρα από την απεριόριστη και εις ολόκληρο ευθύνη του συγκεκριμένου εταίρου απέναντι στους καλόπιστους τρίτους, η εταιρία λειτουργεί κανονικά, δηλαδή όλες οι πράξεις που κάνει ο διαχειριστής της χρησιμοποιώντας αυτήν την επωνυμία και οι υποχρεώσεις που αναλαμβάνει δεσμεύουν την εταιρία.

Υποστηρίζεται βέβαια και μία άλλη άποψη, σύμφωνα με την οποία ο ετερόρρυθμος ευθύνεται απεριόριστα και στις σχέσεις του με τους υπόλοιπους εταίρους. Ωστόσο, γίνεται δεκτό πως υπερτερεί η πρώτη, δεδομένου ότι ο ετερόρρυθμος εταίρος ευθύνεται μεν ως ομόρρυθμος, αλλά δεν μεταβάλλεται πλήρως σε ομόρρυθμο.

Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι ο ετερόρρυθμος εταίρος ευθύνεται μόνο από το γεγονός της αναγραφής του ονόματος του στην εταιρική επωνυμία και συνεπώς ο καλόπιστος τρίτος δεν απαιτείται να αποδείξει το εάν πράγματι είναι ομόρρυθμο ή ετερόρρυθμο μέλος.

Επίσης, έχει υποστηριχθεί πως η ευθύνη του ετερόρρυθμου εταίρου εξαρτάται από το εάν αυτός γνώριζε, θέλησε, δέχθηκε ή ανέχθηκε να αναγραφεί το όνομα του στην επωνυμία ή εάν το αγνοούσε, οπότε και υποστηρίζεται πως δεν ευθύνεται. Για χάρη, όμως, της ασφάλειας των τρίτων και των συναλλαγών, αλλά και επειδή ο ετερόρρυθμος δεν είναι δυνατόν να μην καταλάβει ότι το όνομα του είναι στην εταιρική επωνυμία, αφού υπογράφει και αυτός το καταστατικό, γίνεται δεκτό πως και στις δύο περιπτώσεις η ευθύνη του είναι απεριόριστη.

Εξαίρεση στην απεριόριστη ευθύνη εισάγεται όταν, όπως και στην περίπτωση της  επωνυμίας, κάποιος τρίτος που συναλλάσσεται με την εταιρία γνωρίζει την περιορισμένη ευθύνη ενός ετερόρρυθμου εταίρου, αφού τότε ο τρίτος δεν χρήζει άξιος προστασίας από το νόμο. Στο σημείο αυτό κρίνεται σημαντικό να διευκρινιστεί πως η απαλλαγή του ετερόρρυθμου εταίρου από την απεριόριστη ευθύνη δεν συνεπάγεται νομιμοποίηση της λειτουργίας μιας μη καταχωρισμένης ετερόρρυθμης εταιρίας, αλλά γίνεται προκειμένου να αποτραπούν καταχρηστικές συμπεριφορές τρίτων.

Κακόπιστος θεωρείται κάποιος όχι μόνο όταν γνωρίζει ή θα έπρεπε να γνωρίζει από την αρχή ότι ο εταίρος είναι ετερόρρυθμος, αλλά και όταν ο διαχειριστής του γνωστοποιεί είτε ότι κάποιος από τους συμβαλλομένους είναι ετερόρρυθμος εταίρος και συνεπώς ευθύνεται περιορισμένα είτε πως δεν συμβάλλεται στο όνομα ενός εταίρου, επειδή είναι ετερόρρυθμος και δεν ευθύνεται απεριόριστα. 

Ως εκ τούτου, ο ετερόρρυθμος εταίρος ευθύνεται περιορισμένα.

Σημείωση Συμβουλάτορα: Τα παραπάνω είναι απόσπασμα από μελέτη του Κωνσταντίνου Καραγιάννη  https://karayiannislaw.gr/