Οικιακοί - Οικόσιτοι μισθωτοί

Οικιακοί μισθωτοί είναι εκείνοι που παρέχουν στον εργοδότη τους υπηρεσίες που αφορούν κατά κύριο λόγο στις οικιακές τους ανάγκες, αλλά και στην προσωπική τους περιποίηση, ιδίως όταν ο ίδιος αδυνατεί να επιμεληθεί του εαυτού του λόγω ηλικίας ή ασθενείας. Όταν αυτοί οι εργαζόμενοι διαμένουν (διανυκτερεύουν) και διατρέφονται στην κατοικία του εργοδότη χαρακτηρίζονται οικόσιτοι μισθωτοί. Η διάκριση αυτή δεν τυγχάνει ιδιαίτερης προσοχής απ’ τη νομολογία, αν και υπάρχουν ειδικές συνέπειες για την κατηγορία των οικόσιτων μισθωτών και ιδίως η εφαρμογή σ’ αυτούς της διάταξης του άρθρου 663 ΑΚ . Πάντως, κατ’ αρχήν δεν αμφισβητείται ότι η εργασιακή σχέση που συνδέει γενικώς τους οικιακούς μισθωτούς με τον εργοδότη τους είναι αυτή της εξαρτημένης εργασίας.
Βασικό κριτήριο για να προσλάβει ένας εργαζόμενος το χαρακτήρα του οικιακού μισθωτού είναι οι υπηρεσίες που προσφέρει να απευθύνονται στην εξυπηρέτηση των οικιακών ή προσωπικών αναγκών ενός προσώπου ή μιας οικογένειας και να μην εντάσσονται ή να μην εξυπηρετούν την γενικότερη (αποδοτικότερη) λειτουργία μιας εκμετάλλευσης ή επιχείρησης. Εξάλλου, δεν αποκλείεται εργοδότης και υπόχρεος καταβολής του μισθού του οικιακού μισθωτού να είναι άλλο πρόσωπο απ’ τον αποδεχόμενο τις υπηρεσίες αυτού (π.χ. σύμβαση γηροκομίας υπέρ τρίτου).

Στην κατηγορία αυτή οι παιδαγωγοί και οικοδιδάσκαλοι, φύλακες παιδιών, νοσοκόμοι, κηπουροί, οικιοφύλακες, τροφοί, οικιακοί βοηθοί, οικονόμοι, καθώς και οι οδηγοί ιδιωτικών αυτοκινήτων που χρησιμοποιούνται για τις ατομικές ή οικογενειακές ανάγκες του εργοδότη. Από την παραπάνω ενδεικτική αναφορά προκύπτει ότι ένας οικιακός μισθωτός μπορεί, σύμφωνα με τα γνωστά κριτήρια, να έχει είτε την ιδιότητα ενός εργάτη (π.χ. οικιακός υπηρέτης, κηπουρός) είτε αυτήν ενός υπαλλήλου (π.χ. παιδαγωγός, διδάσκαλος, νοσοκόμος με πτυχίο ή τριετή υπηρεσία, οδηγός αυτοκινήτου). Γενικό χαρακτηριστικό της κατηγορίας αυτής εργαζομένων είναι ότι είτε λόγω της φύσης των υπηρεσιών τους και της ιδιόρρυθμης σχέσης που έχουν με τον εργοδότη τους και την οικογένειά του, είτε κατόπιν ειδικών νομικών επιταγών, δεν υπάγονται σε όλες τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας.

Ο μισθός των οικιακών μισθωτών ορίζεται με τη σύμβαση εργασίας, δεν μπορεί όμως να υπολείπεται από το ημερομίσθιο του ανειδίκευτου εργάτη, όπως καθορίζεται με την εκάστοτε ισχύουσα Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας. Επίσης, για τους οικιακούς μισθωτούς κάθε είδους δεν έχει θεσπιστεί νόμιμο ωράριο και συνεπώς, ισχύει γι’ αυτούς το ωράριο που έχουν συμφωνήσει με τον εργοδότη τους (συμβατικό ωράριο). Εάν απασχοληθούν πέραν του συμφωνημένου ωραρίου μπορεί να απαιτήσουν πρόσθετη αμοιβή, δεν δικαιούνται όμως καμίας επί πλέον προσαύξησης.

Επίσης οι οικιακοί μισθωτοί εξαιρούνται απ’ την εφαρμογή των διατάξεων περί εβδομαδιαίας και Κυριακής ανάπαυσης και τις ημέρες αργίας. Τούτο σημαίνει ότι η απασχόλησή τους κατά τις Κυριακές και αργίες αφενός δεν απαγορεύεται και ότι αφετέρου δεν δικαιούνται της προσαύξησης 75% για την εργασία τους κατά τις ημέρες αυτές. Ομοίως, εφόσον εργασθούν κατά τη νύκτα δεν δικαιούνται καμίας προσαύξησης. Ακόμη γίνεται δεκτό ότι οι οικιακοί βοηθοί εξαιρούνται κι απ’ τη σχετική με τα εργατικά ατυχήματα νομοθεσία.

Αντίθετα, σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης εργασίας τους δικαιούνται την αποζημίωση του εργατοτεχνίτη. Επίσης εφαρμόζονται στους οικιακούς μισθωτούς οι διατάξεις για την ετήσια άδεια με αποδοχές, ενώ δικαιούνται και τα δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα.

Ειδικώς ως προς τους οικόσιτους μισθωτούς, λόγω της ιδιάζουσας φύσης των υπηρεσιών που προσφέρουν και των ειδικών περιστάσεων υπό τις οποίες τις παρέχουν (εντός του οικιακού περιβάλλοντος υπό συνθήκες σχέσης εμπιστοσύνης και ειδικής μέριμνας για το μισθωτό), υπάρχει μια νομολογιακή τάση να διευρύνονται οι εξαιρέσεις από την προστατευτική εργατική νομοθεσία.

Όταν ο απασχολούμενος έμμισθος οικιακός βοηθός παρέχει τις υπηρεσίες του για λογαριασμό ενός εργοδότη, ο τελευταίος είναι υποχρεωμένος να τον ασφαλίσει στο ΙΚΑ, να προβεί σε αναγγελία της απασχόλησης στο ΙΚΑ της περιοχής του και να υποβάλει κατά μήνα στο ίδρυμα την Αναλυτική Περιοδική Δήλωση(ΑΠΔ).
Οι εισφορές για την ασφάλιση των οικιακών βοηθ΄ν σε ένα εργοδότη υπολογίζονται επί του 25πλασίου του κάθε φορά ισχύοντος ημερομισθίου ανειδίκευτου εργάτη, μειωμένου κατά 50%.
(Ποσό µηνιαίων εισφορών από 1/5/2009 έως 30/6/2011
Από 1/5/09 - 30/6/2011 το ηµεροµίσθιο ανειδίκευτου εργάτη ανέρχεται σε 33,04 Ευρώ
Εποµένως :
33,04 : 2 = 16,52 Ευρώ
16,52 Χ 25 = 413 Ευρώ
413 Χ 35,40% = 146,202 Ευρώ σύνολο µηνιαίων εισφορών το οποίο στρογγυλοποιείται σε 146,20 Ευρώ
Αυτό επιµερίζεται ως εξής :
α)Για τον εργοδότη 91,60 (413 Χ 22,18%) Ευρώ
β)Για τον ασφ/νο 54,60 (413 Χ 13, 22%) Ευρώ)

.....................................................................................................................

ΘΕΜΑ : Εισφορές των εργαζομένων κατ’ οίκον του εργοδότη προσώπων για το χρονικό διάστημα από 1/7/2011 έως 30/6/2012.
ΣΧΕΤ: Τα με αριθ.πρωτ.Α41/2/8-9-2010 και Α41/1/25-7-2011 Γενικά Έγγραφα.

Όπως σας έγινε γνωστό με τα ανωτέρω σχετικά, βάσει του άρθρου 3 ( παρ. Α΄και Β΄) της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης των ετών 2010, 2011 και 2012 το ημερομίσθιο ανειδίκευτου εργάτη αυξάνεται από 1/7/2011 κατά ποσοστό ίσο με το ποσοστό της ετήσιας μεταβολής του Ευρωπαϊκού πληθωρισμού έτους 2010, η οποία ανέρχεται σε ποσοστό 1,6%, οπότε διαμορφώνεται σε 33,57 ευρώ για το χρονικό διάστημα από 1/7/2011 έως 30/6/2012.

Κατόπιν τούτου, οι μηνιαίες εισφορές των προσώπων α) που απασχολούνται κατ’ οίκον ενός εργοδότη, δηλαδή οικιακών βοηθών καθώς και λοιπών εργαζομένων (παραδουλεύτρες, baby sitters, κηπουροί κ.τ.λ.) και β) που απασχολούνται για 25 ημέρες κατά μήνα, αναπροσαρμόζονται όπως εμφανίζονται στον πίνακα 1 ανάλογα του εάν η ασφάλιση γίνεται επί του ½ του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη ή επί του 25πλασίου του πλήρους Η.Α.Ε.

Επίσης, η ημερήσια εισφορά των λοιπών προσώπων ( παραδουλεύτρες, baby sitters, κηπουροί κ.τ.λ), που απασχολούνται κατ’οίκον ενός εργοδοτη και που ασφαλίζονται επί του ½ του Η.Α.Ε. ή επί του 25πλασίου του πλήρους Η.Α.Ε. αναπροσαρμόζεται, όπως εμφανίζεται στον πίνακα 2.